به گزارش شانا به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، استان ایلام دربردارنده نزدیک به ۳ درصد از ذخایر نفتی و ۱۱ درصد از ذخایر گازی کشور است و تاکنون میدان‌های نفتی و گازی متعدد مشترک و غیرمشترکی از جمله دهلران، چنگوله، آبان، آذر، چشمه‌خوش، پایدار، پایدار غرب، دانان، دالپری، باباگیر، بانکول و دلاوران در آن اکتشاف شده‌اند.
شرکت بهره‌برداری نفت و گاز غرب در این استان، واحدها و مناطق عملیاتی متعددی دارد که شامل واحد عملیاتی تنگ‌بیجار، منطقه عملیاتی چشمه‌خوش و منطقه عملیاتی دهلران هستند.
مرکز بهره‌برداری تنگ‌بیجار و کمانکوه در فاصله ۷۰ کیلومتری شهر ایلام قرار دارد که فاز اول آن در سال ۱۳۸۶ به بهره‌برداری رسید. ظرفیت این مرکز فرآورش، روزانه ۷ میلیون کیلومترمکعب گاز، همچنین و میعانات گازی است که پس از جمع‌آوری، به پالایشگاه گاز ایلام ارسال می‌شود.
واحد بهره‌برداری چشمه‌خوش هم در ۵۲ کیلومتری شهرستان دهلران واقع است که با ظرفیت اسمی ۱۸۱ هزار بشکه در روز، نفت تولیدی میدان‌های آبان، چشمه‌خوش، پایدار، پایدار غرب و دالپری را فرآورش و به واحد بهره‌برداری شماره ۳ اهواز و تلمبه‌خانه شهید چمران ارسال می‌کند. نفت ارسالی واحد چشمه‌خوش در نهایت به‌منظور صادرات از طریق پایانه نفتی به جزیره خارک و تأمین خوراک پالایشگاه ارسال می‌شود. واحد نمک‌زدایی چشمه‌خوش در سال ۱۳۸۵ با ظرفیت اسمی ۷۵ هزار بشکه راه‌اندازی شد که خوراک آن از نفت میدان‌های دهلران، دانان و آبان، پایدار، پایدار غرب و چاه‌های نمکی میدان چشمه‌خوش تأمین می‌شود. واحد بهره‌برداری دهلران نیز در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان دهلران قرار دارد و با ظرفیت اسمی ۵۵ هزار بشکه در روز، نفت تولیدی میدان‌های دهلران و دانان را پس از فرآورش و شیرین‌سازی، به واحد نمک‌زدایی چشمه‌خوش ارسال می‌کند.
همچنین توسعه میدان مشترک آذر به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین میدان‌های نفتی کشور از سوی کنسرسیوم ایرانی تکمیل شد و این میدان با ظرفیت تولید روزانه ۶۵ هزار بشکه نفت، سال گذشته به بهره‌برداری رسمی رسید.
استان ایلام همچنین یکی از استان‌های هدف اجرای طرح نگهداشت و افزایش تولید است. حمایت از ساخت داخل با الزام پیمانکاران به استفاده از تجهیزات داخلی، اشتغال‌زایی به‌ویژه برای نیروهای بومی، توسعه عمران و آبادانی مناطق پیرامونی با اختصاص ۴ درصد از اعتبار طرح به مسئولیت‌های اجتماعی نیز از دیگر اهداف این طرح است. در راستای اجرای این طرح، سال گذشته چاه شماره ۱۰ میدان نفتی دانان در استان ایلام، با امکان تولید روزانه ۲ هزار و ۲۰۰ بشکه نفت عملیاتی شد.
پروژه‌های توسعه‌ای در دست اجرای میدان‌های استان ایلام
افزون بر تمام این واحدهای بهره‌برداری، پروژه‌های توسعه‌ای زیر هم با هدف افزایش تولید از میدان‌های نفتی و گازی استان ایلام در مرحله اجرا هستند که البته اجرای برخی از آنها، کمی به درازا کشیده است.
– توسعه میدان نفتی چشمه‌خوش با حفر پنج حلقه چاه جدید و توسعه واحد بهره‌برداری چشمه‌خوش؛
– طرح جمع‌آوری گازهای همراه و تزریق گاز به میدان نفتی چشمه‌خوش؛
– طرح احداث NGL ۳۱۰۰؛
– احداث واحد بهره‌برداری و نمک‌زدایی دهلران؛
– طرح توسعه میدان دانان با نصب مجموعه تفکیک و پمپ‌های انتقال در محل میدان دانان؛
– طرح توسعه و بهره‌برداری از میدان‌های نفتی آبان و شاخه؛
– احداث خطوط لوله انتقال نفت از واحد بهره‌برداری چشمه‌خوش به مبادی صادراتی جنوب و پالایشگاه‌های شمال؛
– طرح توسعه‌ای فاز دوم واحد بهره‌برداری گاز تنگ‌بیجار؛
همچنین سال گذشته، پروژه لرزه‌نگاری سه‌بعدی میدان‌های تنگ بیجار و دلاوران در این استان آغاز به‌کار کرد و کلنگ طرح ساخت ایستگاه تقویت فشار گاز بیات در منطقه دهلران نیز بر زمین خورد.
پتروشیمی‌های ایلام، مهران، دره‌شهر، دهلران و هلیلان، همچنین پالایشگاه گاز ایلام و طرح ان جی ال ۳۱۰۰ دهلران هم از جمله طرح‌های مهمی هستند که به‌دلیل وجود چنین ظرفیت‌هایی در استان ایلام به‌وجود آمده‌اند، اما بسیاری از اهالی این استان و همچنین کارشناسان متعددی، عقیده دارند که تعداد این طرح‌ها برای بالفعل شدن ظرفیت‌های بالقوه استان ایلام کافی نیست.
چراکه بسیاری از میدان‌های نفتی و گازی که در این گزارش ذکر شد، هنوز به مرحله بهره‌برداری نرسیده‌اند. اگر هم میدانی به بهره‌برداری رسیده، صنایع پایین‌دستی به‌منظور استفاده از ظرفیت آنها در این استان گسترش چشمگیری نداشته‌اند و اکنون، ایلام به‌عنوان یکی از استان‌های محروم کشور شناخته می‌شود.
خودباوری راه نجات صنعت نفت در دوران تحریم
وزیر نفت جدید چه وعده‌هایی به ایلامی‌ها داد؟
جواد اوجی، وزیر نفت دوم مهرماه، به همراه رئیس‌جمهوری و سایر اعضای هیئت دولت، وارد استان ایلام شد. او در ابتدای این سفر، بازدیدی از میدان نفتی آذر داشت و ضمن حضور در اتاق کنترل طرح توسعه این میدان، به بررسی مسائل قراردادی و دستمزد کارکنان فعال در این میدان پرداخت.
وزیر نفت پس از این بازدید، با حضور در فرمانداری ایلام، به میان مردم رفت با آنها گفت‌وگو کرد. او پس از گفت‌وگو با مردم، از پالایشگاه گاز ایلام هم بازدید کرد.
در این قسمت از گزارش، نکات مهم سخنان جواد اوجی وزیر نفت در جریان این سفر یک روزه که به نوعی می‌توان آنها را وعده‌های وزیر نفت دولت جدید به مردم ایلام دانست، به اختصار گردآوری‌شده تا در آینده، به صحت‌سنجی عملکرد او در قبال این وعده‌ها بپردازیم. البته از آنجا که نفت و گاز سرمایه‌های ملی هستند، برخی از وعده‌های وزیر نفت به مردم ایلام، مانند تعیین تکلیف میدان‌های مشترک یا توجه به بحث جایگاه‌های سی‌ان‌جی در بودجه سال آینده (۱۴۰۱)، فقط به مردم این استان اختصاص ندارد.
وعده‌های وزیر نفت در جریان سفر به استان ایلام عبارت‌اند از:
– راه‌اندازی پروژه ان‌جی‌ال ۳۱۰۰ با هدف تکمیل فعالیت‌های توسعه‌ای میدان آذر؛
– سرمایه‌گذاری بالغ بر ۲ میلیارد دلار در بخش بالادست صنعت نفت استان ایلام، از طریق وزارت نفت و شرکت‌های تابعه و بخش خصوصی طی ۴ تا ۵ سال آینده؛
– سرمایه‌گذاری بالغ بر ۲ میلیارد دلار در بخش پایین‌دست استان ایلام مشتمل بر پتروشیمی و صنایع تکمیلی زنجیره ارزش، از طریق وزارت نفت و شرکت‌های تابعه، صندوق بازنشستگی نفت و هلدینگ خلیج فارس ۴ تا ۵ سال آینده؛
– احداث و بهره‌برداری از نخستین پارک زنجیره صنایع تکمیلی پلی‌پروپیلن در مجاورت پالایشگاه گاز ایلام طی ۲ تا ۳ سال آینده، با کمک ۳۰۰ میلیارد تومانی هلدینگ پترول و همچنین، فعال کردن سرمایه‌گذاران بخش خصوصی (احداث این پارک به ۱۷۰۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد)؛
– عمل به ۱۱۷ پروژه مسئولیت اجتماعی تعریف شده در ایلام با ارزش حدود ۲۰۰ میلیارد تومان از جمله بهسازی جاده‌های حادثه‌خیز با در نظر گرفتن حدود ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار؛
– محقق کردن سهم ۴ درصدی این استان از اجرای طرح‌های توسعه‌ای؛
– تأمین هزینه لوله‌کشی منازل ۴۵۰ خانوار که بنیه مالی ضعیفی دارند، از سوی وزارت نفت؛
– تقبل هزینه‌های لازم برای راه‌اندازی آموزشگاه فنی و حرفه‌ای به‌منظور ارتقای سطح علمی و تخصصی جوانان توسط وزارت نفت؛
– افزایش حدود ۱۱۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت خام استان ایلام نسبت به بیش از ۲۱۰ هزار بشکه فعلی و رساندن آن به بیش از ۳۰۰ هزار بشکه در روز؛
– رساندن تولید روزانه گاز استان ایلام از حدود ۳.۵ تا ۴ میلیون مترمکعب فعلی به ۶ میلیون مترمکعب با توسعه میدان گازی تنگ بیجار؛
– توسعه فاز دوم پالایشگاه گاز ایلام طی ۳۰ ماه آینده و افزایش ظرفیت ۶.۸ میلیون مترمکعب کنونی آن به ۱۰.۲ میلیون مترمکعب در روز؛
– توسعه و تولید حداکثری از میدان‌های مشترک استان از جمله جبران سرمایه‌گذاری صورت گرفته در میدان آذر با احتساب تولید روزانه ۶۰ تا ۷۰ هزار بشکه نفت در این میدان؛
– تلاش برای تصویب خواهی توسعه میدان چنگوله در سازمان برنامه و بودجه کشور؛
توجه به بحث جایگاه‌های سی‌ان‌جی در بودجه سال ۱۴۰۰.
همچنین یکی از انتقادهایی که همواره درباره دفتر مرکزی شرکت نفت و گاز غرب کشور وارد بوده، این است که عمده تولید و فعالیت‌های این شرکت مربوط به استان ایلام است، اما دفتر مرکزی آن در این استان قرار ندارد. وزیر نفت در این زمینه بیان کرد: مراحل انتقال قانونی این موضوع زمان‌بر است، اما آمادگی داریم دفتر موجود را توسعه دهیم و از نیروهای بومی در این مرکز بهره بگیریم.
سخن پایانی
به گفته وزیر نفت، هم‌اکنون روزانه بالغ بر ۲۱۰ هزار بشکه نفت و بیش از ۶ میلیون مترمکعب گاز در استان ایلام تولید می‌شود. جالب توجه است که بخش عمده‌ای از تولید روزانه نفت این استان به میدان نفتی آذر با تولید روزانه ۶۰ تا ۷۰ هزار بشکه نفت مربوط است.
این میدان نفتی که با کشور عراق مشترک است، در اوج شرایط تحریمی توسط متخصصان داخلی در شرکت ایرانی مهندسی و توسعه سروک آذر (SAED) متعلق به مجموعه صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه نفت به بهره‌برداری رسید. این شرکت اخیراً در بخش پروژه‌های مگا در رقابت‌های جایزه جهانی مدیریت تعالی پروژه، حائز مدال طلا شد. این مسئله، به معنای آن است که توسعه سایر میدان‌های مشترک و غیرمشترک استان ایلام نیز توسط متخصصان داخلی امکان‌پذیر خواهد بود، ضمن اینکه سبب رشد کیفی فعالیت‌های شرکت‌های داخلی هم خواهد شد.
بر اساس این گزارش، با توجه به ظرفیت‌های بالقوه استان ایلام، ایجاد پالایشگاه‌های گازی و نفتی و در کنار آنها، توسعه صنایع پتروشیمی و پایین‌دستی باید در این استان با رعایت ضوابط آمایش سرزمینی مدنظر قرار گیرد. ضمن اینکه ایلام، استانی مرزی است و انجام چنین فعالیت‌های توسعه‌ای، سبب رونق کسب‌وکار میان مردم و به تبعیت از آن، افزایش امنیت مرزی کشور نیز خواهد شد. حال باید منتظر بود و دید چه مقدار از وعده‌های وزیر نفت در جریان سفر به این استان نفت‌خیز، در سال‌های آینده محقق خواهد شد.
