صنعت حفاری همواره از مهم ترین بخش های صنعت نفت کشور است که نقش اساسی در بالابردن ظرفیت و توان تولید نفت و گاز کشور دارد.
سرعت حفاری یکی از مؤلفه های تعیین کننده در این زمینه است و با فرض ثابت بودن تعداد دکل های حفاری این سرعت حفاری است که میزان توان یک کشور را در افزایش ظرفیت تولید رقم می زند.
البته بالا بردن سرعت حفاری تنها با رعایت موازین فنی و همچنین مسائل ایمنی قابل پذیرش است و نمی توان آن را به هر قیمتی به دست آورد.
برای آشنایی بیشتر با فرآیند و امکان افزایش سرعت حفاری به عنوان راهکاری برای افزایش ظرفیت تولید بدون بالا بردن تعداد دکل های حفاری، گفت و گویی با یکی از کارشناسان حفاری در برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران انجام داده ایم که به شرح زیر است:
به گزارش روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران، مهندس مهدی تدینی گفت: عملیات حفاری به عنوان یکی از پرهزینه ترین فعالیت های صنایع بالادستی نفت از جایگاه ویژه ای در این صنعت برخوردار است، از این رو، افزون بر پارامترهایی مانند زمان های از دست رفته و زمان های مرتبط با جا به جایی، نرخ نفوذ مته نیز به عنوان عاملی مهم در راندمان دکل های حفاری مورد توجه است.
مهدی تدینی در باره روند انجام عملیات حفاری در میدان های نفت و گاز کشور نیز گفت: مقدارROP (نرخ نفوذ مته) با توجه به نوع میدان اکتشافی یا توسعه ای و دریایی یا خشکی دارای مقادیر متفاوتی است؛ به طوری که در میدان های اکتشافی به دلیل نبودن اطلاعات لازم و عدم شناخت کافی از وضعیت زمین شناسی و احتمال وجود نواحی پرفشار، نمی توان انتظار مقدار ROP بالایی داشت؛ ولی در میدان های توسعه ای بر خلاف میدان های اکتشافی به دلیل وجود اطلاعات لازم از وضعیت مخزن و زمین شناسی منطقه می توان با اندیشیدن تمهیدات ویژه در برنامه حفاری، ROP بالایی را انتظار داشت.
وی به این پرسش که عوامل تأثیر گذار در این زمینه کدام اند نیز اینگونه پاسخ داد که نوع و قدرت دستگاه حفاری، نوع مته و جنس سازند، عمق سازند و نوع و فشار گل حفاری را از عوامل موثر در تعیین نرخ نفوذ مته حفاری است و همچنین توان و قدرت دستگاه های حفاری متفاوت است؛ به گونه ای که برخی از آنها دارای توان های 1000، 1500،2000 و 3000 اسب بخار هست و با توجه به قدرت آنها، نرخ نفوذ مته نیز متفاوت است، همچنین در صورت انتخاب نادرست نوع مته، ضمن اینکه این انتخاب اشتباه می تواند به مته و سازند آسیب وارد کند، دیگر نمی توان انتظار ROP مناسبی داشت.
تدینی ادامه داد: عمق سازند از دیگر عواملی است که می تواند تاثیر زیادی در سرعت حفاری داشته باشد؛ بدیهی است هرچه عمق چاه بیشتر شود به دلیل فشرده شدن و سخت تر شدن سازندها، دیگر نمی توان انتظار ROP بالایی داشت و به دلیل نزدیک شدن به لایه های پرفشار و همچنین افزایش دما از سرعت حفاری کاسته می شود و مقدار ROP ممکن است از کاهش چشمگیری برخوردار شود، به این ترتیب باید پارامترهای مختلف را برای دستیابی به نرخ نفوذ مته مناسب مدنظر قرار داد.
از مهندس مهدی تدینی میانگین وضعیت حال حاضر سرعت حفاری را جویا شدیم و او گفت: هم اکنون، میانگین ROP کل برای برخی دکل های فعال، اعم از خشکی و دریایی کشور در سازندهای مختلف حدود 37 متر در روز است که این مقدار می تواند با توجه به رعایت پارامترها و تامین به موقع و صحیح کالا و مواد، به مقادیر بهینه 45 تا 50 متر در روز افزایش یابد.
وی تصریح کرد: با توجه به میزان نرخ نفوذ مته در سازندهای میدان های هیدروکربوری کشورمان و تاثیر عوامل مختلف در تعیین عملکرد دکل ها و نرخ نفوذ مته، باید به جنس و خواص سازندها و عمق لایه مخزنی، تعمیر و نگهداری دستگاه ها و تامین به موقع کالا، نوع و تجهیزات به کار رفته در دستگاه حفاری و قدمت آنها و در نهایت نوع و تعداد دستگاه های موجود در یک میدان توجه کرد؛ همچنین وجود دکل های پیشرفته در راستای افزایش شتاب و راندمان دکل های حفاری بسیار موثر است.
