اینکوترمز مخفف International Commercial Terms به معنی اصطلاحات بازرگانی بین‌المللی است. این اصطلاحات مجموعه‌ای از قوانین و قواعدی هستند که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) تدوین شده‌اند و به منظور تسهیل تجارت بین‌المللی و شفاف‌سازی وظایف و تعهدات خریدار و فروشنده در قراردادهای بین‌المللی به کار می‌روند.
اصطلاحات اینکوترمز به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
- گروه E: EXW (Ex Works) – FCA (Free Carrier)
- گروه F: FAS (Free Alongside Ship) – FOB (Free on Board)
- گروه C: CFR (Cost and Freight) – CIF (Cost, Insurance and Freight)
- گروه D: DAP (Delivered at Place) – DDP (Delivered Duty Paid)
هر یک از این اصطلاحات، وظایف و تعهدات خریدار و فروشنده را در مراحل مختلف حمل و نقل کالا، از جمله بارگیری، تخلیه، حمل و نقل، بیمه و پرداخت گمرک، مشخص می‌کنند.
استفاده از اصطلاحات اینکوترمز مزایای متعددی دارد:
- کاهش اختلافات: با شفاف‌سازی وظایف و تعهدات طرفین، احتمال بروز اختلافات را کاهش می‌دهد.
- کاهش هزینه‌ها: با مشخص کردن وظایف و تعهدات طرفین، به هر دو طرف کمک می‌کند تا هزینه‌های خود را به طور دقیق محاسبه کنند.
- تسریع در فرآیند تجارت: با ساده‌سازی فرآیند مذاکره و انعقاد قرارداد، به تسریع در فرآیند تجارت کمک می‌کند.
گروه E اینکوترمز: EXW (Ex Works) – FCA (Free Carrier)
گروه E اینکوترمز شامل دو اصطلاح EXW و FCA می‌شود که به شرح زیر هستند:
EXW (Ex Works):
- مخفف: Ex Works به معنی تحویل در محل کارخانه
- معنی: در این اصطلاح، فروشنده فقط موظف است کالا را در محل کارخانه، انبار یا محل تعیین شده خود به خریدار تحویل دهد.
- وظایف و تعهدات:
- فروشنده:
- بارگیری کالا در محل خود
- ارائه اسناد و مدارک لازم
- خریدار:
- حمل و نقل کالا از محل کارخانه
- پرداخت تمام هزینه‌های حمل و نقل، بیمه و گمرک
- فروشنده:
- مزایا:
- ساده‌ترین و ارزان‌ترین اصطلاح برای فروشنده
- مناسب برای خریدارانی که می‌خواهند کنترل کامل فرآیند حمل و نقل را در دست داشته باشند
- معایب:
- حداکثر ریسک و تعهدات برای خریدار
- مناسب برای معاملات بین‌المللی با مسافت کوتاه
FCA (Free Carrier):
- مخفف: Free Carrier به معنی تحویل به حامل آزاد
- معنی: در این اصطلاح، فروشنده موظف است کالا را به حامل (شرکت حمل و نقل)指定 شده توسط خریدار در محل تعیین شده (معمولاً انبار یا محل کارخانه فروشنده) تحویل دهد.
- وظایف و تعهدات:
- فروشنده:
- بارگیری کالا در محل خود
- ارائه اسناد و مدارک لازم
- تحویل کالا به حامل指定 شده توسط خریدار
- خریدار:
- انتخاب و پرداخت هزینه حامل
- پرداخت تمام هزینه‌های حمل و نقل، بیمه و گمرک از محل تحویل به بعد
- فروشنده:
- مزایا:
- تعهدات فروشنده بیشتر از EXW است
- مناسب برای خریدارانی که می‌خواهند فروشنده مسئولیت بارگیری و تحویل کالا به حامل را بر عهده داشته باشد
- معایب:
- ریسک و تعهدات خریدار بیشتر از EXW است
- مناسب برای معاملات بین‌المللی با مسافت کوتاه
نکات مهم:
- در هر دو اصطلاح EXW و FCA، خریدار باید مسئولیت بیمه کردن کالا را بر عهده بگیرد.
- در انتخاب اصطلاح مناسب، باید به عواملی مانند نوع کالا، مسافت حمل و نقل، هزینه‌ها و ریسک‌های involved توجه کرد.
گروه F اینکوترمز: FAS (Free Alongside Ship) – FOB (Free on Board)
گروه F اینکوترمز شامل دو اصطلاح FAS و FOB می‌شود که به شرح زیر هستند:
FAS (Free Alongside Ship):
- مخفف: Free Alongside Ship به معنی تحویل در کنار کشتی
- معنی: در این اصطلاح، فروشنده موظف است کالا را در کنار کشتی (در اسکله یا بندر تعیین شده) به خریدار تحویل دهد.
- وظایف و تعهدات:
- فروشنده:
- بارگیری کالا در محل خود (معمولاً انبار یا محل کارخانه)
- حمل و نقل کالا تا کنار کشتی
- ارائه اسناد و مدارک لازم
- خریدار:
- تخلیه کالا از کشتی
- پرداخت تمام هزینه‌های حمل و نقل، بیمه و گمرک از کنار کشتی به بعد
- فروشنده:
- مزایا:
- تعهدات فروشنده بیشتر از EXW و FCA است
- مناسب برای خریدارانی که می‌خواهند فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالا تا کنار کشتی را بر عهده داشته باشد
- معایب:
- ریسک و تعهدات خریدار بیشتر از EXW و FCA است
- مناسب برای معاملات بین‌المللی با حمل و نقل دریایی
FOB (Free on Board):
- مخفف: Free on Board به معنی تحویل روی عرشه کشتی
- معنی: در این اصطلاح، فروشنده موظف است کالا را روی عرشه کشتی (در بندر تعیین شده) به خریدار تحویل دهد.
- وظایف و تعهدات:
- فروشنده:
- بارگیری کالا روی عرشه کشتی
- ارائه اسناد و مدارک لازم
- خریدار:
- انتخاب و پرداخت هزینه کشتی
- تخلیه کالا از کشتی
- پرداخت تمام هزینه‌های حمل و نقل، بیمه و گمرک از روی عرشه کشتی به بعد
- فروشنده:
- مزایا:
- حداکثر تعهدات برای فروشنده
- مناسب برای خریدارانی که می‌خواهند کنترل کامل فرآیند حمل و نقل را از روی عرشه کشتی به بعد در دست داشته باشند
- معایب:
- حداکثر ریسک و تعهدات برای خریدار
- مناسب برای معاملات بین‌المللی با حمل و نقل دریایی
نکات مهم:
- در هر دو اصطلاح FAS و FOB، خریدار باید مسئولیت بیمه کردن کالا را بر عهده بگیرد.
- در انتخاب اصطلاح مناسب، باید به عواملی مانند نوع کالا، مسافت حمل و نقل، هزینه‌ها و ریسک‌های involved توجه کرد.
گروه C اینکوترمز: CFR (Cost and Freight) – CIF (Cost, Insurance and Freight)
گروه C اینکوترمز شامل دو اصطلاح CFR و CIF می‌شود که به شرح زیر هستند:
CFR (Cost and Freight):
- مخفف: Cost and Freight به معنی قیمت و کرایه حمل
- معنی: در این اصطلاح، فروشنده موظف است کالا را تا بندر مقصد حمل و نقل کند و تمام هزینه‌های حمل و نقل را تا آن نقطه بپردازد.
- وظایف و تعهدات:
- فروشنده:
- بارگیری کالا در محل خود (معمولاً انبار یا محل کارخانه)
- حمل و نقل کالا تا بندر مقصد
- ارائه اسناد و مدارک لازم
- خریدار:
- تخلیه کالا از کشتی در بندر مقصد
- پرداخت تمام هزینه‌های حمل و نقل، بیمه و گمرک از بندر مقصد به بعد
- فروشنده:
- مزایا:
- تعهدات فروشنده بیشتر از FAS و FOB است
- مناسب برای خریدارانی که می‌خواهند فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالا تا بندر مقصد را بر عهده داشته باشد
- معایب:
- ریسک و تعهدات خریدار بیشتر از FAS و FOB است
- مناسب برای معاملات بین‌المللی با حمل و نقل دریایی
CIF (Cost, Insurance and Freight):
- مخفف: Cost, Insurance and Freight به معنی قیمت، بیمه و کرایه حمل
- معنی: در این اصطلاح، فروشنده علاوه بر وظایف خود در CFR، موظف است کالا را تا بندر مقصد بیمه کند.
- وظایف و تعهدات:
- فروشنده:
- بارگیری کالا در محل خود (معمولاً انبار یا محل کارخانه)
- حمل و نقل کالا تا بندر مقصد
- بیمه کردن کالا
- ارائه اسناد و مدارک لازم
- خریدار:
- تخلیه کالا از کشتی در بندر مقصد
- پرداخت تمام هزینه‌های گمرک از بندر مقصد به بعد
- فروشنده:
- مزایا:
- حداکثر تعهدات برای فروشنده
- مناسب برای خریدارانی که می‌خواهند ریسک حمل و نقل کالا تا بندر مقصد را به حداقل برسانند
- معایب:
- حداکثر ریسک و تعهدات برای خریدار بعد از رسیدن کالا به بندر مقصد
- مناسب برای معاملات بین‌المللی با حمل و نقل دریایی
نکات مهم:
- در هر دو اصطلاح CFR و CIF، خریدار باید مسئولیت ترخیص کالا از گمرک در بندر مقصد را بر عهده بگیرد.
- در انتخاب اصطلاح مناسب، باید به عواملی مانند نوع کالا، مسافت حمل و نقل، هزینه‌ها و ریسک‌های involved توجه کرد.
گروه D اینکوترمز: DAP (Delivered at Place) – DDP (Delivered Duty Paid)
گروه D اینکوترمز شامل دو اصطلاح DAP و DDP می‌شود که به شرح زیر هستند:
DAP (Delivered at Place):
- مخفف: Delivered at Place به معنی تحویل در محل تعیین شده
- معنی: در این اصطلاح، فروشنده موظف است کالا را به محل تعیین شده توسط خریدار (معمولاً انبار یا محل کارخانه خریدار) در کشور مقصد تحویل دهد.
- وظایف و تعهدات:
- فروشنده:
- بارگیری کالا در محل خود (معمولاً انبار یا محل کارخانه)
- حمل و نقل کالا تا محل تعیین شده توسط خریدار
- ارائه اسناد و مدارک لازم
- پرداخت تمام هزینه‌های حمل و نقل تا محل تعیین شده
- خریدار:
- تخلیه کالا در محل تعیین شده
- پرداخت تمام هزینه‌های گمرک و عوارض
- فروشنده:
DDP (Delivered Duty Paid):
- مخفف: Delivered Duty Paid به معنی تحویل در محل تعیین شده با پرداخت عوارض گمرکی
- معنی: در این اصطلاح، فروشنده علاوه بر وظایف خود در DAP، موظف است تمام عوارض گمرکی و مالیات‌های مربوط به واردات کالا را نیز پرداخت کند.
- وظایف و تعهدات:
- فروشنده:
- بارگیری کالا در محل خود (معمولاً انبار یا محل کارخانه)
- حمل و نقل کالا تا محل تعیین شده توسط خریدار
- ترخیص کالا از گمرک در کشور مقصد
- پرداخت تمام هزینه‌های حمل و نقل، عوارض گمرکی و مالیات‌ها
- ارائه اسناد و مدارک لازم
- خریدار:
- تخلیه کالا در محل تعیین شده
- فروشنده:
مزایا:
- DAP:
- تعهدات فروشنده بیشتر از گروه‌های E، F و C است
- مناسب برای خریدارانی که می‌خواهند فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالا تا محل تعیین شده را بر عهده داشته باشد
- DDP:
- حداکثر تعهدات برای فروشنده
- مناسب برای خریدارانی که می‌خواهند ریسک و تعهدات حمل و نقل و ترخیص کالا را به حداقل برسانند
معایب:
- DAP:
- ریسک و تعهدات خریدار بیشتر از گروه‌های E، F و C است
- مناسب برای معاملات بین‌المللی با مسافت کوتاه
- DDP:
- قیمت تمام شده برای خریدار بیشتر از DAP است
- مناسب برای معاملات بین‌المللی با مسافت کوتاه و پیچیدگی‌های گمرکی
