لوله آتشخوار چیست و بررسی کامل انواع آن

لوله آتشخوار (Boiler Tube) یکی از انواع لوله‌های فولادی بدون درز (Seamless) است که به دلیل مقاومت بالای آن در برابر دما و فشار، در صنایع حساسی مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و سیستم‌های دیگ بخار کاربرد essential دارد. در این مقاله، به بررسی جامع ویژگی‌ها، انواع، استانداردها و کاربردهای این لوله می‌پردازیم.

---

لوله آتشخوار چیست؟

لوله آتشخوار نوعی لوله فولادی بدون درز است که از نورد شمش‌های فولادی تولید می‌شود. این لوله به‌طور ویژه برای انتقال سیالات (آب، بخار، گاز) در شرایط دما و فشار بالا (تا ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد و ۸۰ اتمسفر) طراحی شده است. علت نامگذاری آن، مقاومت فوق‌العاده در برابر حرارت مستقیم و محیط‌های خورنده است.

---

ویژگی‌های کلیدی لوله آتشخوار

1. بدون درز (Seamless):

   • فرآیند تولید بدون جوشکاری، استحکام مکانیکی یکنواخت و مقاومت در برابر ترکیدگی را تضمین می‌کند.

2. مقاومت حرارتی بالا:

   • قابلیت تحمل دماهای تا ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد بدون تغییر شکل.

3. انعطاف‌پذیری در حرارت:

   • قابلیت انبساط و انقباض بدون ترکخوردگی در چرخه‌های حرارتی.

4. ترکیب شیمیایی بهینه:

   • درصد کنترل‌شده کربن (C) و منگنز (Mn) برای تعادل بین استحکام و چقرمگی.

5. پوشش ضد خوردگی:

   • آبکاری با پوشش‌های اپوکسی یا گالوانیزه برای جلوگیری از زنگ‌زدگی.

---

انواع لوله آتشخوار بر اساس استانداردها

1. ST35.8 مطابق با DIN 17175

• ترکیب شیمیایی: ۰.۱۷–۰.۱۹٪ کربن، ۰.۵۵–۰.۸۰٪ منگنز.

• حداکثر دما: ۵۸۰ درجه سانتی‌گراد.

• حداکثر فشار: ۲۵ بار.

2. ST45.8 مطابق با DIN 17175 & DIN 2448

• ترکیب شیمیایی: ۰.۲۰–۰.۲۲٪ کربن، ۰.۵۵–۰.۶۵٪ منگنز.

• حداکثر دما: ۵۳۵ درجه سانتی‌گراد.

• حداکثر فشار: ۳۰ بار.

3. ASME SA 192 مطابق با DIN 17175

• ترکیب شیمیایی: ۰.۱۸–۰.۲۰٪ کربن، ۰.۴۵–۰.۷۰٪ منگنز.

• حداکثر دما: ۵۵۰ درجه سانتی‌گراد.

• کاربرد اصلی: مبدل‌های حرارتی و دیگ‌های بخار.

4. ASTM A179 Boiler Tube

• ترکیب شیمیایی: ۰.۱۶–۰.۱۸٪ کربن، ۰.۵۰–۰.۷۰٪ منگنز.

• حداکثر دما: ۵۳۰ درجه سانتی‌گراد.

• ویژگی‌ها: قابلیت خمش تا ۱۸۰ درجه و انعطاف‌پذیری بالا.

---

کاربردهای لوله آتشخوار

• دیگ‌های بخار (Boilers):

  • انتقال آب و بخار با فشار بالا در سیستم‌های واتر تیوب (آب درون لوله) و فایر تیوب (آب بیرون لوله).

• مبدل‌های حرارتی:

  • تبادل حرارت بین سیالات در پالایشگاه‌ها و صنایع شیمیایی.

• صنایع نفت و گاز:

  • انتقال سیالات داغ در پالایشگاه‌ها و خطوط لوله.

• کشتی‌سازی و نیروگاه‌ها:

  • استفاده در سیستم‌های خنک‌کننده و تولید بخار.

---

فرآیند تولید لوله آتشخوار

1. نورد گرم شمش فولادی:

   • حرارت دادن شمش تا ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد برای شکل‌پذیری.

2. سوراخ‌کاری مرکزی (Mandrel Mill):

   • ایجاد حفره در شمش با استفاده از میله‌ی ماندریل.

3. کشش و کاهش قطر:

   • استفاده از غلطک برای رسیدن به ضخامت و قطر مطلوب.

4. آنیل کردن (Annealing):

   • عملیات حرارتی برای کاهش تنش‌های داخلی و افزایش انعطاف‌پذیری.

5. تست‌های کیفیت:

   • آزمایش‌های هیدرواستاتیک، آندوسکوپی و UT برای اطمینان از عدم ترک و ناخالصی.

---

نکات کلیدی در خرید لوله آتشخوار

1. بررسی استانداردها:

   • مطابقت با استانداردهای بین‌المللی (DIN, ASME, ASTM).

2. ترکیب شیمیایی:

   • کنترل درصد کربن و منگنز برای تطابق با نیاز پروژه.

3. تست‌های تضمین کیفیت:

   • درخواست گواهی‌های تست مکانیکی و شیمیایی از تامین‌کننده.

4. قطر و ضخامت:

   • انتخاب سایز بر اساس فشار و دمای عملیاتی (پرکاربرد: ۲۵.۴ تا ۷۶ میلی‌متر).

5. کشور سازنده:

   • محصولات کشورهای آلمان، آمریکا و ژاپن از نظر کیفیت در رده بالایی قرار دارند.

---

جمع‌بندی

لوله آتشخوار به عنوان یک محصول فولادی بدون درز، نقش حیاتی در صنایع با شرایط عملیاتی سخت ایفا می‌کند. انتخاب نوع مناسب بر اساس استاندارد، ترکیب شیمیایی و تست‌های کیفیت، تضمین‌کننده ایمنی و کارایی بلندمدت سیستم است. برای خرید، حتماً با کارشناسان فنی معتبر مشورت کنید.

مطلب قبلی

ورق ژئوممبران؛ انقلاب پلیمری در پروژه‌های عمرانی