صادارت برق ایران جان می گیرد

به گزارش  خبرنگار شانا سرمایه گذاریهای جدید و افزایش مشارکت بخش خصوصی در صنعت برق ایران با توجه به چالشهای موجود می تواند مسیر رشد و توسعه را برای این صنعت  تسهیل کند و افزون بر تامین نیاز داخل در بحث صادرات نیز نقش آفرین باشد.

بدون تردید، ایران با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی ، ذخایر گسترده هیدرو کربوری و نیز زیرساختهای موجود در آینده نزدیک می تواند یکی از تامین کنندگان بزرگ برق کشورهای همسایه باشد و در این مسیر همکاری وزارتخانه های نفت و نیرو می تواند نقش آفرین باشد.

امروزنیروگاههای کشور افزون بر تامین نیاز داخل سالهاست که در زمینه صادرات نیز فعال هستند و تبادل برق با کشورهای همسایه به طور منظم در حال انجام است.

در یک دهه گذشته ایران گسترش ظرفیت تولید برق خود را، به منظور پاسخگویی به تقاضای رو به رشد مصرف داخلی و همچنین فرصتهایی برای صادرات منطقه ای، دنبال کرده است  و شاهد هستیم که کشورمان با سرمایه گذاری قابل قبولی در حال احداث خطوط انتقال در سراسرمرزهای خود است.

تولید برق در کشور از ابتدای  امسال تاکنون درمقایسه با زمان مشابه پارسال بیش از هفت درصد افزایش یافته است و میزان تولید برق کشور از ابتدای امسال تاکنون به 148 هزار و 687.4 گیگاوات رسیده که این میزان 7.15 درصد بیش از انرژی تولیدی کشور در زمان مشابه پارسال است.

همانطور که اشاره شد اکنون صادرات برق ایران به کشورهای همسایه در حال انجام است ومیزان مبادله‌های برون‌مرزی برق ایران با کشورهای همسایه بطور میانگین روزانه به بیش از 1500  مگاوات می رسد اما  باید این نکته را مورد توجه قرار داد که در تابستان امسال به دلیل نیاز کشور در برخی روزها صادرات،کاهش محسوسی را تجربه کرد.

به عنوان نمونه در یکی از واپسین روزهای شهریور امسال مجموع میزان صادرات برق ایران به کشورهای افغانستان، عراق، پاکستان، ارمنستان و ترکیه 1292 مگاوات و مجموع واردات برق از کشورهای ارمنستان و ترکمنستان به میزان 259 مگاوات ثبت شد و به این ترتیب تراز تبادل برق ایران با کشورهای همسایه به مثبت 1033 مگاوات رسید.

در این میان این نکته را نیز باید یاد آور شد که جمهوری اسلامی ایران با کشورهای ارمنستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، عراق و افغانستان انرژی مبادله می‌کند.

آمارها نشان می دهد که صادرات برق ایران در چند سال گذشته جهش خوبی را شاهد بوده است هر چند صنعت برق ایران با چالشهای گوناگونی مانند فرسودگی خطوط انتقال و نیز هدرروی دست به گریبان است اما موقعیت خاص کشورمان در منطقه سبب شده است که کشورهای گوناگون خواستار خرید برق از ایران باشند و ایران قابلیت آن را دارد که با افزایش توان تولید برق صادرات خود را گسترش دهد.

کارشناسان انرژی اعتقاد دارند که توسعه صادرات برق می‌تواند عاملی باشد برای تعمیق ارتباط اقتصادی با کشورهای همسایه و با توجه به این که برآوردها نشان می‌دهد ظرفیت صادرات برق ایران می‌تواند تا 10 برابر اضافه شود، در این حالت مجموع توان تولید و صادرات انرژی کشور شامل نفت، گاز و برق، ایران را در موقعیت ممتازی در منطقه قرار خواهد داد.  

در این میان باید توجه کرد که به دلیل آن که امکان ذخیره انرژی الکتریکی وجود ندارد، وزارت نیرو به‌منظور استفاده حداکثری از انرژی تولیدی نیروگاهها و جلوگیری از هدررفتن آن در ساعتهای کم‌باری به صادرات برق و در ساعتهای پیک مصرف به‌منظور افزایش ضریب پایداری به واردات برق اقدام می‌کند که واردات برق درمقایسه با صادرات این حامل انرژی، حجم کمتری را به‌خود اختصاص می‌دهد.

 امسال نیز همانند  سالهای قبل، کاهش حجم صادرات برق باتوجه به افزایش مصرف داخلی رسما مورد تایید وزارت نیرو قرار گرفته است به طوری که هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی رسما از کاهش 30 درصدی صادرات برق ایران در تابستان امسال خبر داده است.

معاون وزیر نیرو با تاکید بر این که میزان صادرات برق ایران در فصل گرما حداقل 30 درصد کاهش یافته بود تا بتوانیم پاسخگوی تقاضای داخل نیز باشیم، تاکید می کند: با این وجود واردات برق در فصل تابستان از کشورهای ارمنستان و ترکمنستان افزایش یافته است.

با این وجودکه بسیاری از فعالان صنعت برق ایران اذعان می‌کنند، این صنعت دارای مزیتهای فراوانی در صادرات خدمات فنی و مهندسی، تجهیزات و ساخت پروژه‌ها در منطقه و جهان است، اما هنوز صنعت برق کشور چنان که باید و شاید نتوانسته است سهم و حق خود را از بازارهای برون مرزی بگیرد.

در این میان معامله برق در بورس انرژی به عنوان تجربه ای جدید نتایج مطلوبی را به همراه داشته و توانیر به عنوان فروشنده و شرکتهای برق منطقه ای به عنوان خریدار، هردو از این معامله ها که روندی رو به رشد دارد رضایت دارند و پیش بینی می شود در سالهای آتی رینگ بین الملل بورس انرژی میزبان برق صادراتی نیز باشد.
برنامه ریزیهای انجام شده نشان می دهد که ظرفیت صادرات برق ایران در سال ۲۰۲۱ معادل ۳۰.۲ تراوات ساعت خواهد بود.

امروزطبق آمارهای رسمی، 71 هزار و 729 مگاوات ظرفیت نصب‌شده نیروگاهی موجب شده است ایران یکی از رتبه‌های برتر بخش تولید برق را از آن خود کند و بدون شک صادرات برق در آینده می تواند سبب ارزآوری مطلوبی برای کشورمان شود.

رشد مصرف در کشور با GDP رابطه مستقیمی دارد به‌طوری که ایجاد 2500 مگاوات نیروگاه، شبکه انتقال و توزیع برق و … هزینه‌های بالاسری، گردش هزینه‌ای افزون‌بر 60 میلیارد دلار در سال برای کشور ایجاد می‌کند و در این مسیر جذب سرمایه گذاریهای جدید باید شتاب گیرد.

 صنعت برق ایران با توجه به موارد یادشده با تکیه بر نیروها و کارشناسان زبده خود که در بخشهای مختلف این صنعت مشغول به فعالیت هستند می تواند زمینه را برای توسعه پایدار بیش از پیش فراهم کند و در آینده نزدیک ایران قدرت نخست منطقه در تولید برق باشد.

سید فواد نبوی