به گزارش شانا، دکتر حسن روحانی، رئیس جمهوری در سفر اخیر خود به استان هرمزگان تاکید کرد فاز دوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس در بهار سال 97 به بهره‌برداری میرسد و در مجموع با دو پالایشگاه در بندر عباس، حدود 50 درصد از نیاز بنزین کشور از این استان تأمین می‌شود.
اگرچه خبر افزایش تولید بنزین خبری مثبت و امیدوارکننده در حوزه انرژی به شمار می‌رود، اما در سویی دیگر در سال‌های اخیر باوجود در نظر گرفتن سیاست‌های مختلف همچون افزایش قیمت سوخت و سهمیه‌بندی کردن مصرف‌کنندگان، مصرف بنزین در کشور همواره مسیری رو به رشد را طی کرده و در عمل افزایش سطح تولید بنزین در کشور تنها در داخل کشور هزینه شده است و هیچ کدام از سیاست‌های اتخاذ شده نتوانسته‌اند به طور دائم مصرف سوخت در کشور را مهار کنند و بیشتر به صورت مُسکن‌های مقطعی عمل کرده‌اند.
فرصتی که از آن استفاده نمی‌شود
در شرایطی که می‌توان از افزایش ظرفیت تولید بنزین در کشور به منظور توسعه صنعت نفت به واسطه صادرات آن و ارزآوری استفاده کرد، اما متاسفانه به دلیل مصرف بالای سوخت در خودروهای داخلی و ارائه نشدن گسترده خودرو با سوخت‌های جایگزین، از این فرصت نمی‌توان آنچنان که باید استفاده کرد.
نتایج به دست آمده از یک پژوهش اقتصادی با عنوان بررسی امکان صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا با استفاده از خودروهای برقی- بنزینی نشان می‌دهد در تحلیل‌های راهبردی بلندمدت، مسئله کمیابی منابع به‌ویژه منابع انرژی همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده و با توجه به فناپذیری منابع فسیلی تردیدی نیست که در طول زمان مسئله کمیابی با تأکید بیشتری مورد توجه قرار خواهد گرفت و به نظر میرسد این موضوع در ایران نیز یکی از مهم‌ترین مسائل سیاستگذاری اقتصادی خواهد بود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد هنگامی که مصارف مختلف انرژی را در مقیاس جهانی مورد توجه قرار می‌دهیم، مشخص می‌شود بخش قابل توجهی از انرژی اولیه در بخش حملونقل مصرف می‌شود. به این ترتیب، اهمیت بخش حملونقل در حوزه اقتصاد انرژی و محیط زیست بیش از پیش نمایان می‌شود.
در این زمینه به نظر میرسد که توسعه فناوری‌های نو و کاربرد آن در خودروها مانند پیل سوختی، خودروهای الکتروهیبریدی، موتورهای الکتریکی و استفاده از سوخت‌های جایگزین، تأثیر وسیعی در ساختار بازار انرژی و مسائل اقتصادی و سیاسی مرتبط با آن دارد. کاربرد این فناوریها همچنین می‌تواند بر الگوی تولید و مصرف انرژی نیز اثرگذار باشد و سبب ایجاد تغییرات در رفتارهای اجتماعی و شیوه زندگی مردم شود.
نتایج به دست آمده از این پژوهش بیانگر آن است که بخش حملونقل به ویژه نوع زمینی آن، متقاضی عمده فرآورده‌های نفتی در کشور محسوب می‌شود. خودروهای سواری شخصی در کشور عمدتا بنزین‌سوز هستند و با افزایش تولید این خودروها و امکان خرید آن در بازار، سهم آنها در ترکیب کل خودروهای کشور افزایش یافته و تعداد آنها همچنان با رشد بالایی افزایش خواهد یافت.
اما در زمینه اصلاح کیفیت خودروها و بهبود راندمان آنها، اگرچه جوان‌سازی ناوگان حملونقل کشور از طریق جایگزینی خودروهای فرسوده با خودروهای نو می‌تواند تا حدود زیادی میانگین راندمان کل را نیز بهبود بخشد، اما اصلاح فناوری ساخت خودرو به طور کلی و عرضه خودروهای جدید به بازار که سهم بالایی از کل خودروها را تشکیل می‌دهد، می‌تواند تأثیر نسبی بیشتری را در بهبود راندمان و کاهش مصرف سوخت در کشور داشته باشد.
از طرف دیگر، با توجه به این واقعیت که کشش قیمتی تقاضای سوخت در تحلیل‌های کوتاه و میان‌مدت ناچیز و کوچک بوده و در این حال کشش درآمدی تقاضا به طور محسوسی بزرگ است، برای کنترل مصرف سوخت و کاهش آلودگی نمی‌توان فقط به ابزار تغییرات قیمت بسنده کرد.
راهکار ساده کاهش مصرف بنزین
افزون بر این، در شرایطی که داشتن خودروی شخصی با اقبال عمومی مردم مواجه شده و تقاضا برای خودرو در حال افزایش است، به نظر میرسد که معرفی خودروهای پیشرفته و کم‌مصرف به بازار و بهره‌گیری از فناوری پیشرفته دنیا در ساخت خودرو می‌تواند به عنوان یک راهکار مفید و مؤثر در این زمینه مورد توجه جدی برنامه‌ریزان اقتصادی و خودروسازان قرار گیرد.
آنچنان که نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد با عرضه تدریجی خودروهای دوسوخته برقی- بنزینی به بازار خودروی کشور، می‌توان در یک بازه زمانی 15 ساله افزون بر صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف بنزین، تا حد محسوسی آلودگی هوای ناشی از سوخت‌های فسیلی را نیز کاهش داد.
با توجه به این‌که صنایع خودروسازی کشور دارای تجربه کافی در تولید و بازاررسانی محصولات این صنعت هستند و برنامه‌های مفصلی نیز برای توسعه این صنعت و افزایش تولید و جوابگویی به تقاضای رو به رشد بازار دارند و با در نظر گرفتن روند افزایشی قیمت سوخت در دنیا و توجه خودروسازان بزرگ به عرضه خودروهای کم‌مصرف هیبریدی، می‌توان نتیجه گرفت که تشویق خودروسازان داخلی به بومی‌سازی فناوری و عرضه تدریجی این نوع خودروها در داخل کشور می‌تواند فواید ارزنده‌ای در کاهش مصرف سوخت داشته باشد و در این حال در کاهش آلودگی هوا به ویژه در شهرهای بزرگ کشور نقش مؤثری ایفا کند.
همچنین از آنجا که تولیدکنندگان شاخص در بازار خودروهای هیبریدی در حال رقابت برای کاهش هزینه تولید و تسلط بر بازار رو به گسترش این محصولات هستند، قیمت‌ها رو به کاهش بوده و تا حدودی با خودروهای مرسوم قابل رقابت شده است. با توجه به این شرایط، می‌توان انتظار داشت که عرضه گسترده این نوع خودروها با استقبال نسبی بازار روبه‌رو شده و در طول زمان با افزایش قیمت سوخت به تدریج بتواند سهم قابل توجهی در بازار داخلی خودرو داشته باشد.
چرا خودروهای هیبریدی برای ایران مناسب است؟
افزون بر این نتایج، یک پژوهش اقتصادی درباره خودروهای هیبریدی نشان می‌دهد با شبیه‌سازی کارکرد موتورهای هیبریدی در مسیرهای شهری کشورهای مختلف، میزان صرفه‌جویی در مصرف سوخت موتورهای هیبریدی در هند 48 درصد و در چین 55 درصد بود، حال آن که صرفه‌جویی سوخت این موتورها در ایالات متحده فقط 40 درصد بود. بررسی‌ها بیانگر آن است که بازدهی موتورهای احتراق داخلی در سرعت‌های کم و در ترافیک بسیار پایین است و به همین دلیل موتور برقی خودرو اولویت می‌یابد. در موتورهای برقی به محض ترمز کردن، بخشی از انرژی بازیافت و به صورت انرژی الکتریکی ذخیره می‌شود، به همین دلیل موتورهای هیبریدی در شهرهای آسیایی که به‌طور معمول راه‌بندان بیشتر است، بازدهی بیشتری دارند.
در حقیقت از آنجا که راننده در این شهرهای پرترافیک که سرعت حرکت پایین است، بیشتر از موتور برقی استفاده می‌کند و همچنین به سبب ترمزهای پیاپی، بخشی از انرژی مصرف شده دوباره به موتور بازگردانده می‌شود.
با این‌که در ساعات شلوغی در شهرهای بزرگ کشورهای پیشرفته هم راه‌بندان ایجاد می‌شود، اما به‌طور معمول خبری از گاز دادن و ترمزهای شدیدی که در شهرهای کشورهای در حال توسعه مشاهده می‌شود نیست و این فرهنگ مختص کشورهایی مثل ایران، چین و هند است. به همین دلیل حتی در ساعات شلوغی شهرهای ایالات متحده هم بازدهی موتورهای هیبریدی به اندازه بازدهی این موتورها در شهرهای چین، هندوستان یا ایران نیست.
