تولید گاز کشور همگام با افزایش بی‌رویه مصرف به‌ویژه در بخش خانگی رو به افزایش است، اما مسئولان صنعت گاز بارها اعلام کردند که افزایش تولید مجوزی برای مصرف حداکثری نیست. معاون وزیر نفت در امور گاز هم از برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت شرکت ملی گاز ایران برای افزایش تولید خبر داده، اما تأکید می‌کند که آینده توسعه کشور در گرو بهینه‌سازی است و این موضوع باید پیش از افزایش تولید، اولویت باشد.
طبق توضیحات حسن منتظرتربتی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در دنیا مخازنی مانند پارس جنوبی کم پیدا می‌شود، اما یک پارس جنوبی در بهینه‌سازی نهفته است و مجلس و دولت باید برای اجرایی شدن قوانین در این زمینه گام بردارند.
او همچنین اعلام می‌کند که تولید روزانه گاز کشور تا پایان دولت دوازدهم ۷۰ میلیون مترمکعب دیگر افزایش می‌یابد و تعداد واحدهای مشترکان کشور تا پایان امسال به حدود ۲۹ میلیون می‌رسد و ۳۸ هزار کیلومتر خط لوله گاز اجرا شده خواهیم داشت.
****
حسن منتظرتربتی در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار شانا با تأکید بر اینکه اگر نگاه سیاسی دولت‌ها روی عملکرد صنعت گاز کشور نباشد، با ارزیابی دقیق می‌توان دریافت که توسعه و تولید گاز در این چند سال اتفاق بی‌سابقه‌ای بوده است، اظهار کرد: امروز به مدد توسعه گاز در کشور می‌توانیم صادرکننده این فرآورده باشیم و این به لحاظ اقتصادی کمک زیادی به کشور کرده است.
وی ادامه داد: اکنون هرچه بتوانیم پایدارتر، ایمن‌تر و بهینه‌تر کار کنیم بی‌شک الگوی بهتری برای ارائه خواهیم شد. از سوی دیگر گاز تاکنون برای جایگزینی با سوخت‌های گران‌تر صرف شده و به آن به‌عنوان کالایی اقتصادی نگاه نشده است، در حالی که گاز آمده تا اقتصادی بهتر مانند نفت را نجات دهد.
گاز باید کالایی اقتصادی شود
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تصریح کرد: اکنون وقت آن است که به خود گاز به‌عنوان کالایی اقتصادی نگاه شود. اگر بخواهیم این گاز را به پول تبدیل کنیم خود کالای ارزشمندی است و بهینه‌سازی از این جهت می‌تواند یک درآمد باشد، زیرا گاز را به جای حرارت، به پول تبدیل می‌کند؛ باید در سال‌های آینده جدی‌تر روی این موضوع کار کنیم.
تربتی با بیان اینکه تولید گاز کشور امروز معادل ۶ میلیون بشکه نفت است، گفت: این حجم گاز اما فقط در داخل مصرف و بخش کمی از آن به ارزش افزوده تبدیل می‌شود و اکنون باید روی این موضوع کار کنیم که همه بدانند می‌توان چه درآمد مناسبی از گاز طبیعی برای کشور حاصل کرد.
اقدام‌های انجام‌شده برای تأمین پایدار گاز
وی با اشاره به تأمین پایدار گاز طبیعی در کشور در زمستان امسال، در واکنش به اینکه با افزایش مصرف گاز بخش خانگی احتمال افت فشار یا قطعی گاز وجود دارد یا خیر، اظهار کرد: کلمه شرایط ناپایدار امسال به ناحق و بدون دلیل وارد فرهنگ رسانه‌ای شد و مردم را هم نگران کرد. ما تجربه سال ۸۶ را داریم که شرایط ناپایداری بود که چند دلیل داشت؛ یکی فاصله کم بین تولید و مقدار مصرف خانگی بود، دیگر اینکه شبکه گاز کشور، به لحاظ خطوط لوله منسجم نبود.
معاون وزیر نفت در امور گاز ادامه داد: در سال‌های اخیر اما تولید پارس جنوبی افزایش یافت و در این هفت سال تولید گاز حدود دو برابر شد، خطوط لوله خوبی در کریدور غرب و کریدور مرکز کشیده شد، ایستگاه‌های تقویت فشار زیادی وارد مدار شدند و شبکه ما از آن شبکه سرشاخه و شبکه خطی به یک نظام شبکه‌ای تبدیل شد.
تربتی افزود: نکته دیگر اینکه نقطه ضعف بزرگی در شمال کشور داشتیم و شبکه شمال کشور به‌شدت به واردات گاز ترکمنستان وابسته بود، اما با ساخت خط لوله دامغان – کیاسر – نکا با خطوط لوله دیگری که در منطقه شمال کشور کشیده شد و تقویت شبکه، آن ناپایداری‌ها نیز رفع شد.
توانیر باید محدودیت‌ها را به سوی صنایع می‌برد نه بخش خانگی
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه اکنون ۸۰ درصد تولید گاز کشور در بخش خانگی مصرف می‌شود و شبکه گازی پایدار در کشور برقرار است، گفت: در این زمستان شاهد قطعی دو روزه برق در تهران و چند شهر دیگر بودیم که اگر توانیر هم مانند شرکت گاز محدودیت‌ها را به سوی صنایع می‌برد و نه بخش خانگی، چنین فضایی ایجاد نمی‌شد. این نقطه ضعفی بود که ای کاش اتفاق نمی‌افتاد.
تربتی با تأکید بر اینکه ما مقید هستیم گاز بخش خانگی به هیچ‌وجه دچار مشکل نشود، اظهار کرد: همواره یک هفته پیش از ورود هر موج سرما پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم انجام می‌شود، آرایش شبکه را تغییر می‌دهیم تا بتوانیم برای ورود سرما آماده باشیم و خوشبختانه با امکاناتی که داریم تا پایان سال هیچ نگرانی نخواهیم داشت.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا اقدام‌هایی همچون بهینه‌سازی موتورخانه‌ها و اعمال مصوبه‌های دولت درباره رایگان شدن گازبها برای مشترکان کم‌مصرف در بلندمدت تأثیری در کاهش مصرف گاز طبیعی در کشور دارد، گفت: بله، اما بی‌شک دستاوردهای انجام بهینه‌سازی کوتاه‌مدت نیست؛ بهینه‌سازی نظامی است که نیاز به اقدام‌های زیربنایی و بلندمدت دارد که یکی از آنها بحث موتورخانه‌ها است که امسال آغاز شده اما ما هم انتظار نداشتیم آثار اجرای آن امسال مشخص شود.
معاون وزیر نفت در امور گاز تصریح کرد: واقعیت این است که مردم در زمستان جرأت نمی‌کنند موتورخانه‌هایشان را در اختیار تعمیرکار قرار دهند، به همین دلیل استقبال مردم از این طرح در زمستان تا حدی با نگرانی‌هایی همراه بود.
تربتی یادآور شد: تخفیف و رایگان شدن گازبها نیز تأثیر مطلوبی دارد و عامل تشویقی خوبی است که مردم را به این سو سوق دهیم تا کم مصرف کنند، اما به این دلیل که قبض‌ها هنوز به دست مردم نرسیده فرهنگ‌سازی لازم ایجاد نشده است و برای سال آینده اثر بهتری خواهد داشت.
آینده توسعه کشور در گرو بهینه‌سازی است
وی با بیان اینکه بهینه‌سازی را نباید رها کرد، زیرا آینده توسعه کشور در گرو بهینه‌سازی است، اظهار کرد: در دنیا مخازنی مانند پارس جنوبی کم پیدا می‌شود، اما یک پارس جنوبی در بهینه‌سازی نهفته است، یعنی اگر ما روی موضوع بهینه‌سازی مصرف کار و فرهنگ‌سازی کنیم در سال‌های آینده می‌توانیم یک پارس جنوبی دیگر از دل بهینه‌سازی بیرون آوریم.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در واکنش به این پرسش که آیا عزم ملی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در دیگر نهادهای کشور هم وجود دارد، گفت: بله هرچند به دلیل اینکه بهینه‌سازی باید در مجموعه‌های مختلفی دنبال شود کار سختی است، اما اگر اولویت کشور باشد حتماً جواب می‌دهد. این موضوع باید فرابخشی دیده و رگولاتوری ایجاد شود تا با هماهنگی میان بخش‌های مختلف بتوان کار را اجرایی کرد که درآمد خوبی هم از این کار حاصل می‌شود.
تربتی تأکید کرد: مرکز پژوهش‌های مجلس هم مرتب این موضوع را دنبال می‌کند، بنابراین مجلس و دولت همگام باید این کار را دنبال کنند و من به نتیجه خوش‌بین هستم، ضمن اینکه چاره‌ای هم نداریم، در سال‌های گذشته اولویت ما تولید بوده، اما اکنون از نظر من اولویت بهینه‌سازی شده است.
برای توسعه مخازن جدید گازی برنامه داریم
به گفته وی، تولید روزانه گاز طبیعی کشور اکنون هزار میلیون مترمکعب است و تا پایان دولت دوازدهم تا ۶۰ یا ۷۰ میلیون مترمکعب دیگر افزایش می‌یابد.
معاون وزیر نفت در امور گاز اظهار کرد: بعد از افزایش تولید دو کار باید انجام شود؛ یکی کار کوتاه‌مدتی است که اکنون در وزارت نفت هم دنبال می‌شود؛ افزایش‌های کوتاه‌مدت با افزایش تعدادی از چاه‌ها روی مخازن موجود اتفاق می‌افتد که باید ظرفیت تولید را از مخازن موجود افزایش دهیم، کار درازمدت هم اینکه با توجه به ظرفیت پالایشی مطلوبی که در کشور ایجاد شده بتوانیم مخازن جدید گازی را توسعه دهیم و گازهای آن را به همین پالایشگاه‌های موجود هدایت کنیم و بتوانیم از ظرفیت این پالایشگاه‌ها بهره ببریم.
تربتی در ادامه گفت: البته راه‌های دیگری هم برای افزایش تولید پیش‌بینی شده است، مانند توسعه مخازن گازی کیش که در برنامه‌های توسعه وجود دارد. مخازن گازی اطراف پالایشگاه کنگان و در منطقه فارس هم اطراف پالایشگاه پارسیان وجود دارد که ان‌شاءالله بتوانیم آنها را افزایش دهیم و ظرفیت پالایشگاه‌های موجود را هم حفظ کنیم، اما در کوتاه‌مدت شاید برای سال آینده یا پایان این دولت بیش از روزانه ۶۰ تا ۷۰ میلیون مترمکعب افزایش تولید نخواهیم داشت.
برای هر مقدار تولید و انتقال گاز آماده‌ایم
وی با اشاره به توسعه پایدار جریان انتقال گاز کشور و توسعه آن، تصریح کرد: خوشبختانه شرکت ملی گاز در سال‌های گذشته به این مرحله نرسیده است که گازی تولید شود و ما نتوانیم آن را منتقل کنیم. به دلیل اینکه پروژه‌های خط لوله به جد دنبال می‌شود و همیشه برای هر مقدار تولید و انتقال آماده هستیم.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران ادامه داد: اکنون نیز طرح‌هایی برای افزایش پایداری و ظرفیت انتقال دنبال می‌شود؛ در کریدور غرب هنوز کار می‌شود، خط لوله ششم و بخشی از خط لوله نهم را اجرا کردیم، باقی‌مانده خط لوله نهم و تأسیسات تقویت فشاری که قرار است در کریدور غرب نصب شود در برنامه اجرایی است، تکمیل خط لوله یازدهم و انتهای خط لوله دهم هم در برنامه اجراست و خطوطی که در برنامه اجرا داریم کمک می‌کند ظرفیت انتقال گاز کشور افزایش یابد، ضمن اینکه شبکه گاز پایدارتر می‌شود.
پروژه‌های در حال اجرای صنعت گاز
تربتی با اشاره به دیگر طرح‌های در حال اجرای صنعت گاز در کشور، افزود: اکنون توسعه گازرسانی در سیستان و بلوچستان مطرح است؛ خط لوله ایرانشهر به چابهار در حال اجراست، تکمیل خطوط لوله شرق استان، خطوط لوله ایرانشهر به خاش، به پالیزان و شهرهای شرقی و خط لوله زابل هم پیگیری می‌شوند و همه تلاش ما این است که ان‌شاءالله سال آینده بتوانیم بخش عمده‌ای از این خطوط را به بهره‌برداری برسانیم.
وی تأکید کرد: ساخت خطوطی هم در حال اجراست که تقویت‌کننده هستند، مانند خط لوله‌ای که برای شمال و شمال شرق کشور اجرا می‌شود، خط لوله‌ای که به موازات خط پنجم تهران به سمت پارچین در حال ساخت است که بتوانیم گاز بیشتر به شمال شرق کشور برسانیم. طراحی خط لوله یازدهم هم تکمیل شده و منتظر شروع برنامه اجرایی آن هستیم.
۸۵ درصد زاهدان شبکه‌گذاری شده است
معاون وزیر نفت در امور گاز درباره پروژه گازرسانی به سیستان و بلوچستان، گفت: کاری که مربوط به شرکت گاز در زاهدان بوده رو به اتمام است و بیش از ۸۵ درصد شهر شبکه‌گذاری شده است و اکنون مردم باید بیایند و مشترک شوند؛ تاکنون حدود ۴۰ درصد از مردم زاهدان مشترک گاز شدند، از سویی تا پایان سال آینده ان‌شاءالله خط لوله ایرانشهر به چابهار هم تکمیل می‌شود و گاز را به سواحل مُکران خواهیم رساند.
به گفته تربتی، تعداد واحدهای مشترکان کشور تا پایان امسال به حدود ۲۹ میلیون می‌رسد و ۳۸ هزار کیلومتر خط لوله گاز اجراشده خواهیم داشت.
مرجان سادات احمدی
