پشت پرده سناریوی تخریب روابط ایران با روسیه و چین در خزر

به گزارش شانا به نقل از فارس، بی‌تردید اولویت اصلی ایران در تجارت خارجی، توسعه همکاری‌های اقتصادی بین‌المللی با کشورهای همسایه و منطقه، شرق آسیا و دیگر کشورهای مستقل یا در بلوک مقابل آمریکا در قالب شریکان تجاری دوجانبه است، موضوعی که در سیاست خارجه دولت سیزدهم مورد توجه قرار گرفته است.

«چین» و «روسیه» دو کشوری هستند که ظرفیت بالایی برای گسترش تعاملات اقتصادی با ایران و بی‌اثر کردن تحریم‌های آمریکا دارند، البته این تغییر رویکرد در سیاست خارجه دولت ایران هی‌چگاه خوشایند طرف غربی به‌خصوص آمریکایی‌ها نبوده و این کشور سعی می‌کند از طرق مختلف مانع شکل‌گیری همکاری راهبردی میان سه ضلع ایران، چین و روسیه به‌عنوان باشگاه تحریمی‌ها شود.

در این بین یکی از طرح‌های آمریکا برای جلوگیری از شکل‌گیری تعاملات اقتصادی سه کشور ایران، چین و روسیه، انتشار اخبار کذب و ایجاد هجمه رسانه‌ای با هدف تخریب چهره کشورهای همسو با ایران در اذهان عمومی مردم کشور تعریف شده است.

*ادعای اویل پرایس درباره واگذاری میدان گازی چالوس به روسیه و چین

به نظر می‌رسد که سناریوی رسانه‌ای جریان نزدیک به آمریکا برای تخریب چهره روسیه و چین در اذهان عمومی مردم ایران به این صورت تعریف شده که ابتدا یکی از رسانه‌های خارجی به نام «اویل پرایس» که وجهه‌ای به ظاهر کارشناسی در فضای نفت و انرژی دارد، اقدام به انتشار یک خبر کذب درباره تعاملات انرژی ایران با روسیه و چین می‌کند و سپس این خبر دروغ با همراهی گسترده رسانه‌های معاند مانند بی‌بی‌سی فارسی، منوتو، ایران اینترنشنال و رادیو فردا در فضای مجازی پخش می‌شود.

در جدیدترین اقدام، به‌تازگی اویل پرایس در گزارشی با عنوان «Russia’s Biggest Move Yet To Take Control Of The European Gas Market» مدعی شده است که «سهم روسیه و چین در میدان گازی چالوس بیشتر از ایران است» (تصویر ۱).

تصویر یک

در بخشی از گزارش جدید اویل پرایس آمده است: «هفته گذشته قراردادی برای توسعه اکتشاف گاز جدید چند تریلیون دلاری ایران در میدان چالوس نهایی شد که شرکت‌های روس و پس از آن شرکت‌های چینی و تنها پس از آن ایرانی‌ها سهم عمده‌ای در آن خواهند داشت، این در حالی است که چالوس در بخش ایرانی دریای خزر قرار دارد که جمهوری اسلامی بر آن حاکمیت کامل دارد».

در ادامه گزارش اویل پرایس آمده است: «پیش از این، برآوردهای ایران و روسیه حاکی از آن بود که چالوس دارای حدود ۳.۵ تریلیون متر مکعب گاز در محل است. این رقم معادل حدود یک‌چهارم ذخایر میدان گازی پارس جنوبی است. با این حال، همان‌طور که اکنون به‌طور انحصاری برای اویل پرایس فاش شده است، پس از مطالعات بیشتر توسط روسیه، رقم گاز درجای این میدان ۷.۱ تریلیون متر مکعب است. در نتیجه با در نظر گرفتن میدان چالوس، ایران بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گازی جهان می‌شود».

گزارش اویل پرایس همچنین اعلام می‌کند: «به دنبال ارتقای برآورد ذخایر گاز در چالوس و افزایش قیمت‌های گاز در سراسر اروپا در هفته‌های گذشته، تقسیم سهام در مجتمع‌ گازی چالوس به شرح زیر است: گازپروم روسیه و ترانس‌نفت با هم ۴۰ درصد از سهم را در اختیار خواهند داشت، شرکت‌های ملی نفت چین (سی‌ان‌پی‌سی) و سینوک با هم ۲۸ درصد و شرکت نفت خزر نیز فقط ۲۵ درصد از این میدان گازی تحت حاکمیت ایران سهم دارند. البته مدیریت واقعی در سمت ایران در اختیار شرکت‌های هیدروکربنی نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواهد بود».

* ایران به هیچ‌وجه میدان گازی کشف‌شده‌ای در ناحیه جنوب خزر ندارد

در پاسخ به این ادعای اویل پرایس یک نکته ساده و کلیدی وجود دارد که همه رشته‌های این رسانه برای تخریب روابط ایران با دو کشور روسیه و چین را پنبه می‌کند:

در ناحیه تحت حاکمیت ایران در خزر، ۲۴ ساختار هیدروکربوری شناسایی شده است که از این ۲۴ ساختار تنها در یک مورد آن، میدان نفتی سردار جنگل کشف شده است و درباره مابقی بلوک‌ها صرفاً گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال وجود داشتن یا نداشتن منابع نفتی و گازی مطرح است.

به بیان دیگر در ناحیه تحت حاکمیت ایران در خزر، میدانی به نام «میدان گازی چالوس» وجود ندارد، بلکه صحبت از وجود ساختاری به نام چالوس است که احتمال کشف نفت و گاز در آن وجود دارد، اما هنوز عملیات اکتشافی برای کشف میدان‌های نفتی و گازی در ساختار چالوس انجام نشده است.

طبق رویه‌های جاری در صنایع بالادستی نفت و گاز، وجود یک ساختار هیدروکربوری مثل ساختار چالوس پس از مطالعات ژئوفیزیکیِ موفق، تأیید می‌شود و پس از عملیات حفاری‌ است که نفتی یا گازی بودن ساختار مشخص می‌شود.

*توهم اویل پرایس درباره ساختارهای هیدروکربوری ایران در خزر

پس به‌طور کلی مراحل کشف یک میدان گازی و تخمین حجم گاز درجای آن به این صورت است که ابتدا پس از انجام مطالعات ژئوفیزیکی درباره وجود داشتن یا نداشتن ساختار هیدروکربوری در نواحی مختلف تصمیم‌گیری می‌شود. در صورت تأیید مطالعات، آن ناحیه به عنوان یک ساختار هیدروکربوری که وجود میدان‌های نفت و گاز در آن محتمل است شناخته می‌شود.

در مرحله بعدی وزارت نفت با حفاری چاه‌های اکتشافی در نواحی مربوط به ساختارِ هیدروکربوریِ شناسایی‌شده به‌دنبال کشف میدان گازی و نفتی در آن ساختار است. در مرحله حفاری اکتشافی بسیار محتمل است که اصلاً در ساختار هیدروکربوری هیچ میدان گازی یا نفتی وجود نداشته باشد.

در نتیجه در نواحی تحت حاکمیت ایران در خزر به‌هیچ‌وجه تاکنون میدان گازی کشف نشده است و معلوم نیست اویل پرایس چگونه نه‌تنها خبر از کشف میدان گازی در منطقه چالوس می‌دهد، بلکه حجم گاز درجای آن را نیز مشخص می‌کند و سپس به طرز شگفت‌انگیزی ترکیب سهامداران مجتمع گازی چالوس را نیز مشخص می‌کند و مدعی می‌شود که ایران، این میدان گازی موهومی تحت مالکیت خود را به روسیه و چین واگذار کرده است!

نکته جالب اینکه این گزارش اویل پرایس با پوشش خبری رسانه‌های معاند همراه می‌شود.

تصویر ۲

*سابقه اویل پرایس در انتشار اخبار کذب درباره همکاری‌های ایران و روسیه

البته برای اولین بار نیست که اویل پرایس با انتشار گزارش‌های کذب به‌دنبال ارائه تحلیل غلط درباره شیوه تعاملات ایران با دو کشور روسیه و چین است. این سایت در تاریخ ۲۸ مردادماه امسال نیز در گزارشی با عنوان «Iran’s Huge Caspian Gas Find Is A Geopolitical Gamechanger» (تصویر ۳) مدعی شده بود: «میدان چالوس دارای ذخایر گازی معادل یک‌چهارم میدان گازی عظیم پارس جنوبی یا حدود ۱۱ فاز آن است که به گفته کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه قرار است در ذیل توافق ۲۰ ساله با روسیه، مقدار صادرات، قیمت و مقصد این گاز توسط ایران با روسیه هماهنگ ‌شود».

تصویر ۳

این ادعای اویل پرایس در گزارش مردادماه امسال نیز در حالی مطرح شد که:

طبق گزارش شرکت نفت خزر، به‌هیچ‌وجه میدانی به نام چالوس در حوزه فعالیت این شرکت کشف نشده است و تنها گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال وجود یک میدان گازی در ساختار چالوس وجود دارد.

در صورت اثبات وجود میدان گازی و کشف آن نیز حجم گاز این میدان مطابق برآورده‌های گفته‌شده نیست و طبق توضیحات مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت به احتمال زیاد ارقام پایینی را از لحاظ حجم گاز درجا ثبت کند.

کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، مطالب منتسب به وی در گزارش اویل پرایس را تکذیب کرده است.

هنوز پیش‌نویس قرارداد ۲۰ ساله توسط ایران برای طرف روسی ارسال نشده بود که حالا مفاد آن شامل این میدان گازی خیالی شود.

طبق گزارش شرکت نفت خزر تاکنون هیچ‌گونه همکاری با روسیه در ساختار چالوس حتی برای کشف میدان نیز اتفاق نیفتاده است.

خبرگزاری فارس در گذشته در گزارشی با عنوان «سریال تکراری رسانه‌های خارجی برای تخریب روابط ایران و روسیه/ آیا میدان گازی چالوس به روس‌ها واگذار شده است؟» به تفصیل درباره ادعاهای اویل پرایس و رسانه‌های ضدانقلاب درباره ساختار گازی چالوس توضیح داده است.

به‌طور کلی یکی از تکنیک‌های رسانه‌ای که باعث پذیرش راحت خبر کذب توسط مخاطبان می‌شود این است که آن خبر کذب به همراه جزئیاتِ ساختگی به مخاطبان ارائه شود؛ تکنیکی که در گزارش‌های اویل پرایس درباره ساختار گازی چالوس به چشم می‌خورد و نویسنده با اعتماد به نفس تمام درباره جزئیات توافق سه کشور ایران، چین و روسیه برای توسعه میدانی صحبت می‌کند که از اساس وجود خارجی ندارد.