طی کردن این مسیر برای صنعت نفت ایران راه آسانی نبود و مرهون تلاش شبانه روزی همه فعالان این عرصه است. حضور در واحدهای عملیاتی این تلاش را بیشتر نمایان می کند. در یکی از روزهای گرم تابستان شیرینی طعم بازگشت نفت ایران به روزهای طلایی اش را با فعالان صنعت نفت و نیروهای واحدهای عملیاتی که این مهم با تلاش آنها به ثمر نشسته است، سهیم شدیم تا پای صحبت آنان درباره افزایش تولید نفت ایران باشیم.
ورودی واحدهای فرآورشی و عملیاتی نفت و گاز کارون با شعارهای ایمنی درکنار نمونه های نفت (Sample) داخل بطریهای کوچک قهوه ای رنگ خودنمایی می کندT از میان نرده های کارخانه صف لوله های نفت و گازی که از این نقطه به مبادی صادرات و مصرف داخل ارسال می شود به چشم می خورد.
اینجا اهواز پایتخت نفت ایران است که سالها خط مقدم جبهه حق علیه باطل بود و مورد هجوم موشک باران؛ اهواز با گرمای تابستان بیش از 50 درجه سانتیگراد.
ما در واحد بهره برداری شماره دو اهواز هستیم که نماد آن هم شعله ای است که از نقاط مختلف شهر دیده می شود. کارخانه ای که در اعتصابات زمان انقلاب نقشی تعیین کننده داشت و در زمان جنگ تحمیلی بار ها و بارها مورد حملات هوایی و بمباران دشمن بعثی قرار گرفت؛ ولی تلاش کارکنانش اجازه نداد در آن شرایط حساس جریان نفت حتی برای یک روز قطع شود.
در بیشتر واحدهای بهره برداری، نفت خامی که از چاه می آید از سه مرحله تفکیک گر (BANK) عبور می کند و طی این فرآیند نفت و گاز از هم جدا می شود و گاز راه خود را به سوی تأسیسات گازی برای فشار افزایی و شیرین سازی و سرانجام ارسال به مبادی مصرف از نفت جدا می کند و نفت عاری از گاز نیز برای صادرات و یا پالایشگاهها ارسال می شود. که البته پیش از این مرحله، عملیات جداسازی آب و نمک همراه نفت و کاهش نمک همراه به حد استاندارد انجام می شود.
کارخانه ۲۴ ساعته فعال است و کارشناسانی که به اصطلاح اپراتور یا مراقب دستگاه نامیده می شوند و بیش از ۹۵ درصد آنها نیز بومی منطقه هستند، به صورت نوبتکار مشغول به کار هستند. هر لحظه اتفاقی بیفتد این افراد آمادگی کامل دارند تا اجازه ندهند، جریان تولید دچار وقفه شود. اگر اتفاقی هم نیفتد همه خطوط لوله جریانی، توربینها، کمپرسورها باید مرتب چک شوند. البته نقش نیروهای بخش تعمیرات نیز که همواره در کنار نیروهای بهره برداری حضور دارند تا اشکالات تعمیراتی (برق، مکانیک و ابزاردقیقی) را بر طرف کنند نباید نادیده گرفته شود.
علیرضا دولتشاهی، جانشین رئیس کارخانه با اظهار خرسندی از این که ایران سهم خود را در بازارهای جهانی نفت احیا کرده است، می گوید: همه به صورت شبانه روزی کار کردیم تا این هدف محقق شود، از این رو خوشحالی ما در موفقیتی که به دست آمده، چند برابر است.
وی با بیان این که سهم بالایی از نفت تولیدی مناطق نفتخیز جنوب به شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون اختصاص دارد، توضیح می دهد: در ماههای اخیر با اجرای برنامه افزایش تولید نشاط و تحرک دوباره به تاسیسات برگشته است.
چاهها نوبتی بسته می شدند. میزان تولید نفت به نسبت امروز کاهش یافته و کمتر بود. بخشی از نفت تولیدی در مخازن راهبردی 500 هزار بشکه ای انباشت می شد و بعد به تدریج به خط صادراتی ارسال می شد.
در اتاق فرمان کارخانه روی اصطلاحاً پنل، نشان دهنده ها یا میترهای زیادی به چشم می خورد، که افزون بر میزان نفت و گاز ورودی و خروجی، فشار و دمای آنها و سطح سیال مخازن و همچنین اطلاعات دقیق چاههای نفتی که به کارخانه راه داشتند را نشان و ثبت می کرد و این اطلاعات هر یک ساعت یک بار نیز باید در فرمهای مخصوصی ثبت شود و همه ی اینها یعنی هم چیز تحت نظارت و کنترل است. در حال بازدید از این واحد فرآورش یا اپراتور ارشد شیفت را می بینیم که خیس عرق از گرمای خرداد ماه اهواز، از سرکشی توربینها برگشته است.
می گوید: خوشحالیم که دوباره توانستیم چاههای نفت را فعال کنیم و دیگر چاهی در اینجا بسته نیست.
وی با ابراز خرسندی از این که توانسته اند در راه شکوفایی ایران گام بردارند، می گوید: پیش از این قسمت اعظم چاهها برای کاهش تکلیفی بود بسته بود و بخشی از کارخانه تعطیل و متوقف بود.
بن موسی توضیح می دهد: چاهی که فعال نباشد خطر آن بیشتر است، چاهی که باز است زنده است اما چاه بسته باید بیش از حد مورد مراقبت و سرکشی قرار گیرد.
در بخش دیگری از این واحد عملیاتی با امیری ۳۱ ساله صحبت می کنم که در بخش عملیات و بهره برداری فعال است. وی، با شرح روزگار نفت در دوره قبل می گوید: در دوره تحریم،مشکل تامین قطعات و تجیهزات زیاد بود. سیستم ناکارآمد بود. ظرفیت بالایی در بخش تولید و نیروی انسانی وجود داشت، اما با این وجود نمی توانستیم در رشد اقتصاد کشور نقشی مهم داشته باشیم.
امیری می گوید: مردم بدانند افزایش تولید با سختیهای زیادی همراه بوده است.در چهار پنج سال گذشته در دوران تحریم با چنگ و دندان توانستیم این صنعت را نگه داریم. تأمین کالا سخت بود و این سختیها را پشت سرگذاشتیم، از این که سختیها به ثمر نشسته خوشحالیم و این سبب مسرت همه ایرانیان است.
یکی دیگر از کارشناسان این واحد عملیاتی هم یادآور می شود: خوشحالیم و سبب افتخار است، که در این اقدام که در سطح جهانی از آن صحبت می شود سهیم هستیم. خدا را شکر می کنیم. چاههای بسته همه باز است و زندگی در بخش تولید نفت و گازجریان دارد.
او در مورد حساسیت کار در این مجموعه می گوید: حساسیت کار در اینجا بالاست. بارها اتفاق افتاده 2 شیفت با هم مشغول کار بوده اند، کار ما راهبردی است و باید همه ابعاد امنیتی، راهبردی، زیست محیطی و .. را مدنظر داشته باشیم.
کارکنان نوبتکار عملیات بهره برداری که وظیفه نظارت مستقیم و بی واسطه بر امر تولید و فرآورش نفت و گاز از چاه تا مبادی مصرف و صادرات را به عهده دارند.
متخصصان جوان ایرانی که در گرمای طاقت فرسای اهواز با زبان روزه در خط مقدم تولید و به صورت شبانه روزی در راه اعتلای صنعت نفت و سربلندی کشور تلاش می کنند؛ و توقع خاصی ندارند اما به طور تلویحی به این نکته اشاره می کنند که کار تولید نفت بدون نیروهای نخبه و با انگیزه به سامان نمی رسد.
