«سهام عدالت» یکی از انواع یارانه است که از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار شده است و از همان ابتدا هدف آن گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران و به نوعی تقسیم دارایی بین همه اقشار مردم بود. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این اساس بود که بخشی از سهام شرکت‌های دولتی مشخص، به قشرهای کم‌درآمدتر ارائه و فروخته شود و آیین‌نامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت بهمن ۸۴ به تصویب رسید. در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان فاقد شغل تقسیم و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد. ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. با ابلاغیه مستقیم مقام معظم رهبری، اتفاقات جدیدی در مورد سهام عدالت در حال وقوع است. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹، رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رئیس‌جمهوری برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم‌الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: «دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را به عمل آورد تا مردم سریع‌تر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند».
آزادسازی سهام عدالت و ورود به دنیای جذاب بورس
سبد سهام عدالت در واقع ترکیبی از شرکت‌های بورسی و فرابورسی است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شده است، بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از شرکت‌های دولتی تعریف شده است که سود و زیان شرکت‌های مذکور به صورت علی‌السویه بین سهامداران تقسیم می‌شود. با این تغییرات و با آزادسازی سهام عدالت، دو روش مستقیم و غیرمستقیم پیش روی سهامداران قرار گرفت. در روش مستقیم، سهامداران مدیریت سهام خود را برعهده می‌گیرند و می‌توانند در آینده خرید و فروش سهام را خودشان انجام دهند. در روش غیرمستقیم مدیریت سهام خود را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری واگذار و متناسب با سود و زیانی که دارند، سود سهام را در موعدهای مشخصی برای افراد واریز می‌کنند، اما شرکت‌هایی که به‌عنوان سبد سهام عدالت معرفی شده‌اند، جزو شرکت‌های پرسود، فعال و خوشنام در بورس هستند تا سهامداران بتوانند حداکثر بهره‌برداری را داشته باشند. به‌طور کلی ۴۹ شرکت در سبد سهام عدالت قرار دارند که از این تعداد ۱۳ شرکت غیربورسی و ۳۶ شرکت بورسی بوده و درصدهای متفاوتی از هر کدام از شرکت‌ها در سبد سهام عدالت وجود دارد که بر اساس آن سهم هر سهامدار از شرکت‌ها مشخص می‌شود. با ابلاغیه جدید حالا سهامداران عدالت با گرفتن کد بورسی اختیار سهامشان را دارند. اما در ادامه برخی از این شرکت‌های پرسود که سهامشان را در سبد سهام عدالت گذاشته‌اند معرفی می‌کنیم که از قضا تعداد قابل توجهی از آنها شرکت‌های مرتبط با صنعت پتروشیمی یا اصلاً خود پتروشیمی‌ها هستند.
شرکت‌های بورسی سهام عدالتتان را بشناسید
مگا موتور، مشانیر، شهر صنعتی کاوه، شهر صنعتی رشت، شهر صنعتی البرز، ساختمان سد و تأسیسات آبیاری سایبر، دخانیات ایران، پتروشیمی خوزستان، پتروشیمی تبریز، پتروشیمی بیستون، پتروشیمی بوعلی سینا، پتروشیمی بندر امام و پتروشیمی ارومیه ۱۳ شرکت غیربورسی سهام عدالت هستند که سهم آنها در سبد سهام عدالت به ترتیب ۰.۵ درصد، ۴۲ درصد، ۲۱ درصد، ۵۸ درصد، ۲۳ درصد، ۴۹ درصد، ۲۸ درصد، ۳۰ درصد، ۱۰ درصد، ۳۰ درصد، ۳۰ درصد، ۳۰ درصد و شش درصد است و فعلاً به صورت استانی فعالیت می‌کنند. در عین حال ۳۶ شرکت بورسی نیز در دسترس برای خرید و فروش سهام هستند که شامل آلومینیوم ایران – ایرالکو با ۳۰ درصد، ایران خودرو با یک درصد، بانک تجارت با ۴۰ درصد، بانک صادرات ایران با ۴۰ درصد، بانک ملت با ۳۰ درصد، پارس سوئیچ با ۴۶ درصد، پالایش نفت بندرعباس با ۲۰ درصد، پالایش نفت تهران با ۷۰ درصد، پالایش نفت شیراز با ۲۰ درصد، پالایش نفت اصفهان با ۲۰ درصد، پالایش نفت تبریز با ۲۰ درصد، پتروشیمی مارون با ۳۰ درصد و پست‌بانک با ۲۵ درصد می‌شود. همچنین چادرملو با ۲۱ درصد، حمل‌ونقل پتروشیمی با ۲۹ درصد، سایپا با یک درصد، سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران با ۲۳ درصد، سرمایه‌گذاری رنا با ۲ درصد، سیمان داراب با ۵۰ درصد، سیمان دشتستان با ۳۴ درصد، فولاد آلیاژی ایران با ۳۹ درصد، فولاد خوزستان با ۳۰ درصد و فولاد مبارکه اصفهان با ۳۰ درصد از دیگر شرکت‌های بورسی موجود در سبد سهام عدالت هستند. همچنین کارخانجات مخابراتی ایران با ۳۵ درصد، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با ۲۴ درصد، گلگهر با ۱۱ درصد، مخابرات ایران با ۲۰ درصد، مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران – مپنا با ۲۶ درصد، ملی صنایع مس ایران با ۳۷ درصد، نیروترانس با ۳۱ درصد، بیمه دانا با ۵۵ درصد، پالایش نفت لاوان با ۲۰ درصد، پتروشیمی شهید تندگویان با ۱۰ درصد، فجر انرژی خلیج فارس با ۳۰ درصد، پتروشیمی جم با ۱۵ درصد و صنایع پتروشیمی خلیج فارس (هلدینگ) با ۴۰ درصد نیز در سبد سهام عدالت حضور دارند.
۵ شرکتی که نیمی از سهم سبد سهام عدالت را دارند
اما از میان ۳۶ شرکت بورسی ۵ شرکت با بیشترین وزن در سبد سهام عدالت قرار دارند و جمعاً نزدیک به ۵۰ درصد از کل سبد سهام عدالت مشمولان را به خود اختصاص داده‌اند. این شرکت‌ها شامل صنایع پتروشیمی خلیج فارس، فولاد مبارکه اصفهان، ملی صنایع مس ایران، پالایش نفت تهران، بانک ملت می‌شوند. شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس را در حال حاضر یکی از با ارزش‌ترین شرکت‌های کشور معرفی کرده‌اند که شرکت‌های پتروشیمی زیادی به عنوان زیرمجموعه‌های آن فعال هستند. این مجموعه با تجمیع سهام شـرکت‌های پتروشـیمی ره‌آوران، مبین، نوری (برزویه)، بندر امام، بوعلی سینا، فجـر، عملیـات غیرصنعتی، بازرگانی پتروشـیمی، مدیریت توسـعه، پتروشـیمی بین‌الملل، خوزسـتان، پـارس، عملیات غیرصنعتی پاسارگاد، اروند و شـهید تندگویان شروع به کار کرد. ۴۵ درصد از سهام هلدینگ خلیج فارس برای سهام عدالت اختصاص یافته و پس از آن شرکت ملی صنایع پتروشیمی، سازمان بازنشستگی کارکنان نفت، گروه تابان فردا، تاپیکو و سایر موارد از دیگر سهامداران این مجموعه هستند. سوددهی عملیاتی این شرکت در پنج سال اخیر افزایشی دارد و با چند مجموعه جدید همچون پالایشگاه گازی بیدبلند که در نوبت افتتاح است، چشم‌انداز مثبتی برای سود آوری بیشتر دارد.
پتروشیمی‌های پرسود و فعال را بشناسید
شرکت‌های بورسی پتروشیمی زیادی همانند، شبصیر، شغدیر، پارس، مارون، جم پیلن، جم، شاراک، نوری، زاگرس، شفن، شخارک، خراسان، شیراز، کرماشا و … می‌شود اما اکنون تنها پتروشیمی مارون، حمل‌ونقل پتروشیمی، پتروشیمی تندگویان، پتروشیمی جم و صنایع پتروشیمی خلیج فارس در فهرست شرکت‌های بورسی هستند که اگر سهامدار عدالت هستید، خوب است ببینید چه سهمی از این سهام در سبد سهام عدالتتان قرار دارد. در مورد این شرکت‌ها هم باید گفت که صنایع پتروشیمی خلیج فارس با نماد «فارس» در بازار سرمایه قابل معامله است. سهام این شرکت از ابتدای سال دارای رشد بیش از ۱۰۰ درصدی بوده است. پتروشیمی شهید تندگویان جزو عرضه اولی‌های سال گذشته است که با نماد «شگویا» در بازار فرابورس قابل معامله است و از زمان عرضه، رشد بیش از ۱۰۰ درصدی داشته است. پتروشیمی جم نیز با نماد «جم» در بازار بورس قابل معامله است و از ابتدای سال شاهد رشد بیش از یکهزار تومانی روی هر سهم بوده است. همچنین حمل‌ونقل پتروشیمی با نماد «حپترو» در بورس است و نماد این شرکت از ابتدای سال رشد بیش از ۱۱۰۰ تومانی داشته است. هر سهم پتروشیمی مارون هم با نماد «مارون» از ابتدای سال رشد بیش از ۳۰۰ تومانی داشته است. البته دو نکته در مورد سهم سبد پتروشیمی‌ها در سهام عدالت گفتنی است. اول اینکه پتروشیمی‌های ارومیه، بندر امام، بوعلی سینا، بیستون، تبریز، خوزستان و فجر نیز شرکت‌های پتروشیمی فعلاً غیر بورسی هستند که هنوز عرضه نشده‌اند. نکته دوم هم اینکه عرضه‌های اولیه شرکت‌های پتروشیمی، عرضه‌های پرسود و موفقی بوده‌اند و تجربه خوبی را برای بازار سرمایه داشته‌اند و به عبارتی شرکت‌هایی همچون پتروشیمی نوری که عرضه اولیه داشته‌اند، سبب رونق بازار بورس هستند.
هفته‌نامه مشعل
