به گزارش شانا، بر پایه ادعای ترکیه مبنی بر بالا بودن قیمت گاز صادراتی ایران به این کشور، این موضوع در دیوان بین المللی داوری در حال بررسی است و بر همین اساس هیئتی از شرکت ملی گاز برای بررسی موضوع به وین سفر کرده است.
بررسی قیمت گاز در بازارهای جهانی و مبادلاتی که در طی سالهای 2008 تا پایان 2011 توسط IEA انجام شده نشان می دهد در طی این مدت بهای واردات گاز طبیعی در بیشتر کشورهای اروپایی در محدوده 422 دلار برای هر 1000 متر مکعب گاز طبیعی بوده است.
نگاهی به جدول قیمت واردات گاز طبیعی به وسیله خط لوله توسط برخی کشورهای اروپایی نشان دهنده آن است که در سال 2011 نروژ با 340 دلار و دانمارک با 480 دلار برای هر 1000 متر مکعب گاز کمترین و بیشترین قیمت را برای صادرات گاز خود از طریق خطوط لوله اعمال کرده اند.
در این میان، نکته قابل توجه، قیمت گذاری فدراسیون روسیه برای مشتریهای مختلف گازی خود است. روسیه در سال 2011 هر 1000 متر مکعب گاز طبیعی خود را از طریق خطوط لوله به بهای 470 دلار به ایتالیا عرضه کرده است. این در حالی است که قیمت گاز صادراتی فدراسیون روسیه به یونان در سال 2011 حدود 420 دلار در هر 1000 متر مکعب بوده است.
همچنین در جدول شماره 1 می بینیم که شیوه محاسبه قیمت گاز صادراتی در کشورهای مختلف و در مناطق مختلف از یک فرمول و قیمت ثابت بین المللی دنباله روی نکرده و در هر مورد خاص بر اساس مذاکرات میان کشورها و در نظر گرفتن الزامات سیاسی و اقتصادی و منطقه ای و هزینه های سرمایه گذاری و انتقال تصمیم گیری شده است.
ترکیه ادعا کرده است که گاز به فروش رفته از سوی ایران بیشتر از قیمتهای عرضه شده در بازار های جهانی است و ایران علاوه بر کاهش قیمت و دادن تخفیف در قراردادهای آتی باید در قیمتهای سالهای گذشته هم تجدید نظر کرده و تخفیفهایی را اعمال کند.
نکته مهم در اینجا این است که اگر دادگاههای بین المللی بخواهند به تفع ترکیه رای بدهند و ایران ملزم شود که قیمتهای خود را در سالهای گذشته مورد تخفیف قرار دهد و غرامت بدهد، در این صورت سوئد از دانمارک، ایتالیا از فدراسیون روسیه و دیگر کشورها هم به همین ترتیب می توانند از یکدیگر شکایت کنند و غرامت بخواهند. در نهایت این روند تا جایی ادامه پیدا می کند که قیمتهای بازار به محدوده 340 دلار برای هر متر مکعب و کمتر و کمتر کاهش پیدا کند!.
به گزارش اداره آمار انرژی آمریکا، ایران از ژوئیه 2011 تا ژوئن 2012 میلادی گاز خود را به قیمت 505 دلار در ازای هر 1000 متر مکعب به ترکیه صادر کرده است.
به گزارش خبرگزاری ورلد بولتن، در گذشته روسیه گاز خود را به قیمت ۵٠٠ دلار برای هر یکهزار مترمکعب گاز به ترکیه می فروخت اما دو کشور توافق کردند که گازبها را به ۴۴۵ دلار و سپس به ۴٠۶ دلار برای هر یکهزار مترمکعب کاهش دهند.
روسیه گاز خود را با قیمتهای مختلف به کشورهای مختلف می فروشد، برای مثال آنها هر یکهزار مترمکعب گاز فروشی به انگلیس را با قیمت ٣١٣ دلار، به لهستان با قیمت ۵٢۵ دلار، به مقدونیه با قیمت ۵۶۴ دلار، به بوسنی و هرزگوین با قیمت ۵١۵,٢ دلار و به جمهوری چک با قیمت ۵٠٣ دلار می فروشند.
از این رو به نظر می رسد این موضوع که ایران گاز خود را به ترکیه حدود 505 دلار برای هر متر مکعب می فروشد و این قیمت بالا تر از قیمت دیگر کشورهاست نمی تواند ملاک درستی برای قضاوت در دیوان بین المللی داوری باشد.
در نهایت اینکه ترکیه قبلاً نیز به دلیل سوء تفاهم در زمینه قیمت، در دادگاه داوری با ایران رو در رو قرار گرفته بود و در سال 2008 در این دعوا برنده شد. ترکیه در این سال علاوه بر کاهش 16 درصدی قیمت، 900 میلیون دلار نیز غرامت دریافت کرده بود. مسئولان وقت وزارت نفت باید در همان زمان با عقد قراردادهای محکم و شفاف تر از امکان طرح دعواهای بعدی جلوگیری به عمل می آوردند. در چنین شرایطی مذاکره ضروری به نظر می رسد ولی بهتر است که برای آینده چاره ای اندیشید.
بیژن زنگنه وزیر نفت ایران در این مورد اعلام کرده است: مذاکراتی میان ایران و ترکیه درباره تخفیف در فروش گاز، در صورت افزایش ٢ برابری صادرات گاز ایران به ترکیه انجام شده است، اما با وجود انجام مذاکره‌های دو جانبه، ایران تاکنون با این درخواست گازی ترکیه موافقت کامل نکرده است.
