آخرین تغییرات قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی/ ۸ سرمایه‌گذاری که پالایشگاه می‌سازند
مجلس شورای اسلامی نیمه نخست سال ۱۳۹۸ قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی را تصویب کرد که بر اساس آن وزارت نفت موظف شد ظرف حداقل دو ماه آیین‌نامه اجرایی این ماده قانونی را به تصویب هیئت وزیران برساند و حداکثر یک ماه پس از آن برای جذب سرمایه‌گذار احداث پتروپالایشگاه‌ها فراخوان دهد. این آیین‌نامه ۲۹ دی‌ماه همان سال به تصویب هیئت وزیران رسید و پس از آن وزارت نفت ۱۳ بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ فراخوان عمومی جذب سرمایه‌گذار ساخت پالایشگاه و پتروپالایشگاه را در تارنمای وزارت نفت (MOP) قرار داد و متقاضیان اقدام به ثبت‌نام در سامانه کردند. حالا دو سال از زمان این فراخوان گذشته است، بخشی از این قانون برای تسهیل حضور سرمایه‌گذاران تغییر کرده و وزارت نفت هم برای تنفس خوراک آسان گرفته است اما با وجود این، روند کار آن‌گونه که انتظار بود، پیش نرفته است.
وزارت نفت کار خود را به‌درستی انجام داده است
هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت درباره اجرای این قانون به شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) گفته است: وزارت نفت بلافاصله پس از تصویب قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت‌خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی، آیین‌نامه مربوطه را پیش از موعد مقرر تقدیم هیئت وزیران در دولت گذشته کرده است.
وی با یادآوری پروسه طولانی تصویب این آیین‌نامه با توجه به مکاتبات و نظرات متفاوت دستگاه‌های مختلف از جمله بانک مرکزی، صندوق توسعه ملی، وزارت اقتصاد و دارایی، وزارت نفت و کمیسیون اقتصاد دولت، درباره این آیین‌نامه اظهار کرد: وزارت نفت اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹ اقدام به انتشار فراخوان عمومی به‌منظور انتخاب سرمایه‌گذار واجد شرایط کرد و در نهایت شهریورماه ۱۳۹۹ مجوزهای لازم برای یک میلیون ۴۶۰ هزار بشکه ظرفیت پتروپالایشگاهی جدید و طرح‌های ارتقای کمیت و کیفیت محصولات صادر شد.
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت با تأکید بر اینکه وزارت نفت درباره عمل به قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت‌خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی کار خود را به‌درستی انجام داده و هم‌اکنون زمین تمامی طرح‌های پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی تخصیص یافته و کارهای مهندسی آنها در حال انجام است، تصریح کرد: اجرای یک میلیون و ۴۶۰ هزار بشکه ظرفیت پالایشگاهی جدید و ارتقای کیفیت و کمیت پالایشگاه‌های موجود به بیش از ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد که سرمایه‌گذارها باید آن را تأمین و پالایشگاه‌ها را احداث کنند و پس از اینکه احداث کردند، از تنفس خوراک بهره‌مند شوند.
فلاحتیان با این توضیح که تنفس خوراک یعنی پس از اینکه پالایشگاه‌ها یا پتروپالایشگاه‌ها احداث شدند، وزارت نفت، خوراک نسیه به آنها می‌دهد و پول آن خوراک به‌عنوان تسهیلات صندوق توسعه ملی برای آنها محسوب می‌شود، یادآور شد: مجلس شورای اسلامی پس از تصویب قانون روی آن اصلاحیه گذاشت، بنابراین پس از این اصلاحیه لازم بود آیین‌نامه اجرایی آن هم اصلاح شود.
چرا قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی تغییر کرد؟
وی درباره چرایی اصلاحیه نمایندگان روی قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت‌خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی تبیین کرد: این اصلاحیه برای کمک به سرمایه‌گذاران انجام شد، بدین‌صورت که سرمایه‌گذاران با راه‌اندازی هر فاز بتوانند از تنفس خوراک استفاده کنند. در آیین‌نامه قبلی هر ۳۰۰ هزار بشکه امکان استفاده از تنفس خوراک داشت، اما در آیین‌نامه قانون جدید راه‌اندازی یک فاز ۱۰۰ هزار بشکه‌ای امکان استفاده از تنفس خوراک را خواهد داشت. برای مثال، سرمایه‌گذاران در یک پالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای با راه‌اندازی یک فاز ۱۰۰ هزار بشکه‌ای می‌توانند تنفس خوراک دریافت کنند.
معاون وزیر نفت ادامه داد: در این اصلاحیه همچنین پروپان و بوتان (ال‌پی‌جی) و اتان به‌عنوان خوراک‌هایی که می‌توانند از تنفس خوراک استفاده کنند، اضافه شده است و آورده سرمایه‌گذاران از ۳۰ درصد به ۱۵ درصد کاهش یافته است. خوشبختانه وزارت نفت بلافاصله آیین‌نامه اصلاحیه مورد نظر را نیز تقدیم هیئت وزیران کرد و حدود یک ماه پیش در هیئت وزیران تصویب شد.
فلاحتیان با تأکید بر اینکه همه اقدام‌های وزارت نفت به‌طور کامل در محدوده زمانی و کمتر از زمانی که قانون‌گذار مشخص کرده، انجام شده است، یادآوری کرد: بحث دیگری هم که مطرح است اینکه، جدول تنفس خوراک باید ابتدا به تصویب هیئت عامل صندوق توسعه ملی و سپس هیئت امنای این صندوق به ریاست رئیس‌جمهوری برسد. چند ماهی طول کشید تا هیئت امنای صندوق توسعه ملی این طرح را تصویب کند و هم‌اکنون در مرحله تنفیذ از سوی مقام معظم رهبری است.
وی مدت‌زمان احداث پالایشگاه‌های نفت خام را پنج سال و میعانات گازی را سه سال عنوان کرد و با تأکید بر اینکه هر ماه تأخیر در راه‌اندازی پالایشگاه‌ها، کاهش میزان تنفس خوراک را به همراه خواهد داشت، گفت: حجم سرمایه‌گذاری برای ساخت پالایشگاه‌ها بسیار بالاست و نیاز است سرمایه‌گذاران برای تأمین آن تلاش و از سرمایه‌های مردمی و فاینانس‌های خارجی استفاده کنند. یک پالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.
کدام شرکت‌ها قرار است پالایشگاه و پتروپالایشگاه بسازند؟
معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت با اشاره به اینکه از مجموع یک میلیون و ۴۶۰ هزار بشکه مجوز ساخت پالایشگاه و پتروپالایشگاه، یک میلیون و ۲۲۰ هزار بشکه نفت خام و ۲۴۰ هزار بشکه میعانات گازی است، اظهار کرد: در کنار مجوز ساخت برای این پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها همسو با قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت‌خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی، پالایشگاه ۶۰ هزار بشکه‌ای میعانات گازی آدیش جنوبی با پیشرفت ۵۰ درصدی و با دریافت وام از صندوق توسعه ملی در حال اجراست، همچنین ۱۲۰ هزار بشکه از محل فاز چهارم پالایشگاه ستاره خلیج فارس تأمین شده است.
فلاحتیان از سه شرکت جاوید انرژی پرتو، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان و توسعه پالایشگاهی پیشگامان سیراف به‌عنوان سه سرمایه‌گذار در حوزه خوراک میعانات گازی در قالب قانون حمایت از توسعه صنایع پایین‌دستی نفت‌خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی نام برد و با بیان اینکه این سه پروژه میعانات گازی در سیراف اجرا خواهد شد، گفت: پنج مجوز ساخت پالایشگاه هم برای خوراک مبتنی بر نفت خام برای شرکت‌های توسعه مکران انرژی مفید وابسته به ستاد اجرایی امام، شرکت سرمایه‌گذاری تجاری شستان متعلق به تأمین اجتماعی نیروهای مسلح، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر، شرکت پالایشگاه نفت لاوان و شرکت گروه توسعه سرمایه‌گذاری انتخاب صادر شده است.
وی با اشاره به اینکه محل احداث ۸۰۰ هزار بشکه از پالایشگاه‌ها با مجوز خوراک نفت خام در جاسک خواهد بود، اظهار کرد: عملیات اجرایی ساخت این پالایشگاه‌ها آغاز شده و پیشرفت‌های هرکدام متفاوت است.
