وزارت نفت و شرکت‌های تابع آن در ۶ سال گذشته توانسته‌اند کارنامه درخشانی از عملکرد خود ثبت کنند. آنقدر درخشان که چشم برخی را می‌زند و ترجیح می‌دهند در روشنایی آفتاب روز، با چراغ قوه‌ای کم‌سو خود را در حال پیدا کردن اثری از پیشرفت صنعت نفت نشان دهند.
همه مستندها، اخبار و گزارش‌های این صنعت در حوزه نفت، پالایش و پخش و پتروشیمی همواره اطلاع‌رسانی شده و در این بین، گاز که در افتتاحیه‌ها و سخنرانی‌های مدیران نظام به سند افتخار کشور بدل شده است، جایگاهی ویژه دارد. این افتخار تنها در کلام و روی کاغذ نیست، با سر زدن به خانه‌های مردم، کارگاه‌های صنعتی، نیروگاه‌ها، دیدن خوشحالی در چشمان روستاییانی که از بوی نفت و سنگینی کپسول گاز مایع خلاص شده‌اند، می‌توان این موضوع را درک کرد که افتخار دولت همان لبخند شادی روی لب‌های مردم و تلاش برای حفظ سلامتشان است نه شعارهای واهی و بیهوده.
نه برای بار نخست که برای شاید هزارمین مرتبه یادآوری‌هایی از تلاش بی‌دریغ کارکنان صنعت گاز را از نظر می‌گذرانیم. جملاتی که پیش رو دارید خداقوتی برای خستگی‌ناپذیران پارس جنوبی، خطوط انتقال گاز، شرکت‌های گاز استانی، پالایشگاه‌های گازی و همه کارکنان صنعت گاز است و تلنگری برای کسانی که بالا نگه داشتن پرچم ایران را گاهی از یاد می‌برند.
یادآوری نخست؛ آمار گازرسانی
مطابق آمار و مستندات، از ابتدای فعالیت شرکت ملی گاز ایران تا پایان دوره دولت دهم، یک هزار و ۲۱ شهر در سراسر کشور گازرسانی شده بود که ۱۷ میلیون و ۹ هزار و ۴۹۴ خانوار را شامل می‌شد. این رقم در پایان سال ۹۷، به یک هزار و ۱۴۲ شهر شامل ۱۷ میلیون و ۳۵۷ هزار و ۲۶۱ خانوار رسید، یعنی بیش از ۹۷ درصد ضریب نفوذ گازرسانی شهری.
در بخش روستایی نیز در زمان پایان کار دولت دهم، در مجموع ۱۵ هزار و ۹۸۹ روستا شامل ۳ میلیون و ۳۹۳ هزار و ۹۹۴ خانوار به شبکه گاز طبیعی متصل شده بود و آنچه موجب شد دولت به شرکت ملی گاز ایران افتخار کند این بود که تنها در مدت فعالیت پنج ساله این شرکت تا پایان سال ۹۷، تعداد روستاهای گازرسانی شده به ۲۸ هزار و ۷۹۳ روستا شامل ۴ میلیون و ۵۹۱ هزار و ۹۰۱ خانوار رسید، یعنی برابر با همه روستاهایی که تا پایان دولت دهم گازرسانی شده بودند.
بخش نیروگاهی که از مهم‌ترین مشتریان گاز طبیعی و سوخت مایع در کشور است نیز رقم قابل توجهی از آمار گازرسانی را به خود اختصاص داده است. تعداد ۶۸ نیروگاه گازرسانی‌شده سال ۹۲ اکنون به ۸۵ نیروگاه متصل به شبکه گاز رسیده است. سال گذشته، ۶۸ میلیارد مترمکعب گاز به نیروگاه‌های سراسر کشور تحویل شد که نشان‌دهنده تحولی عظیم در کاهش مصرف سوخت مایع، حفظ محیط زیست، صادرات سوخت مایع و ارزآوری آن برای کشور است.
صنایع عمده نیز با بهره‌مندی از مصوبه شورای اقتصاد مبنی بر استفاده از تسهیلات ۲۴۰ میلیون تومانی برای اتصال به شبکه گاز طبیعی، سهم درخور توجهی از آمار گازرسانی را به خود اختصاص دادند. در پایان کار دولت دهم، تنها ۱۰ هزار و ۳۴۵ واحد صنعتی گازرسانی‌شده بود، اما این رقم در پایان سال ۹۷ به ۱۷ هزار و ۱۹۷ واحد صنعتی رسید.
تلاش شرکت ملی گاز ایران در توسعه رفاه عمومی با گسترش شبکه گاز شهری و روستایی آن زمان قابل تقدیر و افتخار شد که توانست با اطمینان به دولت وعده دهد در هر روز به ۱۰ روستا در سراسر کشور گازرسانی کند و از ابتدای سال ۹۷ تاکنون نیز هر روز به این وعده خود عمل کرده است. سال گذشته بیش از ۳ هزار روستا از نعمت گاز بهره‌مند شدند و از ابتدای امسال نیز گازرسانی به بخش‌های روستایی و تکمیل گازرسانی شهری بی‌وقفه در جریان است.
یادآوری دوم؛ ثمره تلاش مهندسی و توسعه گاز، خطوطی از جنس طلا
شرکت مهندسی و توسعه گاز، متولی اصلی احداث و اجرای طرح‌های صنعت گاز است. یکی از مهم‌ترین وظایف این شرکت، احداث خطوط اصلی سراسری و انشعابات آن در سراسر کشور و تحویل به شرکت انتقال گاز به‌عنوان شرکت بهره‌بردار است. در سال‌های فعالیت دولت تدبیر و امید و وزارت بیژن زنگنه، این شرکت توانست برنامه‌ریزی‌های خود را با تکیه بر تامین اعتبار به موقع و همکاری همه‌جانبه با پیمانکاران داخلی با سرعت بیشتری اجرایی کند.
راه‌اندازی کامل خط ششم سراسری، احداث و پیشبرد خط نهم سراسری، تکمیل خطوط انتقال گاز قبلی و راه‌اندازی انشعاب‌ها و خطوط جدید مانند اجرا و بهره‌برداری از حدود ۵ هزار کیلومتر خط انتقال گاز جدید، اجرا و بهره‌برداری از خط انتقال گاز دامغان – کیاسر – ساری – نکا به طول ۱۷۰ کیلومتر، اجرا و بهره‌برداری از خطوط انتقال گاز بافق – بهاباد، همت‌آباد – بار، تربت حیدریه – کاشمر، اسفراین – نقاب – جغتای، بهره‌برداری از تاسیسات تقویت فشار گاز فراشبند ۱۰ با افزایش ظرفیت انتقال از ۱۰ به ۹۰ میلیون مترمکعب در روز، احداث و بهره‌برداری از ده‌ها ایستگاه عظیم تقویت فشار گاز و بسیاری طرح‌های اجرا شده دیگر، اقدام‌هایی هستند که در همین 6 سال اخیر به بهره‌برداری رسیده‌اند و نقشی بسزا در تامین پایدار و ایمن گاز طبیعی برای مصرف داخلی و صادراتی داشته‌اند.
یادآوری سوم؛ شبکه انتقال گاز بی‌رقیب ایران
احداث خطوط انتقال گاز که از سوی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران به پایان می‌رسد، تزریق آزمایشی گاز در خطوط انجام و پس از حصول اطمینان نسبت به سلامت و امنیت خط تازه احداث شده، آن خط به شرکت انتقال گاز تحویل داده می‌شود. روی هر کدام از خطوط نیز تعداد زیادی ایستگاه‌های تقویت فشار گاز، ایستگاه‌های مخابرات، تاسیسات زیربنایی، شبکه فیبر نوری و… ساخته می‌شود تا انتقال گاز طبیعی از مقاصد پالایشگاهی به مبادی مصرف بدون مشکل برقرار شود. به این ترتیب شرکت انتقال گاز ایران با دارا بودن بیش از ۳۸ هزار کیلومتر خطوط اصلی و فرعی و ۱۰ منطقه انتقال گاز به عنوان یکی از جامع‌ترین سازمان‌های انتقال گاز در خاورمیانه محسوب می‌شود که با تکیه بر سلامت و امنیت همین خطوط در کنار توان و تخصص کارکنان خود، همواره در زمینه انتقال گاز پایدار و ایمن در سراسر کشور موفق بوده است.
از همان لحظه تحویل خط انتقال گاز به این شرکت، وظیفه حفظ امنیت و سلامت خطوط و ایستگاه‌ها و دیگر تجهیزات با شرکت انتقال گاز ایران است، متخصصان و کارکنان این شرکت از همه توان و ظرفیت خود استفاده می‌کنند تا هیچ شهر و روستایی حتی یک روز افت فشار گاز نداشته باشد، چه رسد به قطعی گاز و نگرانی‌های بعد از آن. این تلاش موجب شده است تا رکورد انتقال روزانه گاز کشور در دو سال پیاپی شکسته شود. روز ۱۲ بهمن سال ۹۶، حجم ۷۵۵ میلیون مترمکعب گاز در خطوط سراسری انتقال گاز جریان یافت و این رقم در دی ماه ۹۷ به بیش از ۷۶۱ میلیون مترمکعب در یک روز رسید.
یادآوری چهارم؛ سفر گاز از پارس‌جنوبی تا جنگل‌های شمال
زمستان ۸۶، خاطره تلخی است که دیگر تکرار نخواهد شد. تهدیدی که به فرصت بدل شد و حالا در قالب ۳۸ هزار کیلومتر خط انتقال گاز رخ می‌نماید. ایران بر توان جوانان خود تکیه زده تا خانه‌های مردمانش بی قطع گاز و بی منت گرم بماند.
آنها که می‌گویند تبدیل تهدید به فرصت، فقط یک شعار است باید تلاش مجموعه وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران را در این سال‌ها می‌دیدند. قطع گاز وارداتی از ترکمنستان یک تهدید تلخ بود و یافتن راه چاره برای رهایی از آن، فرصتی شیرین که به احداث خط انتقال گاز ۴۲ اینچی دامغان تا نکا منجر شد. در این مسیر ۱۷۰ کیلومتری، شهرها و روستاهای سرسبزی در دامنه کوه‌ها و کنار رودخانه‌ها هستند که ساکنانشان برای تامین سوخت مورد نیاز خود، آن هنگام که هنوز لوله گازی به خانه‌هاشان نرسیده بود یا گازی در لوله‌ها جاری نبود، سراغ کنده‌های درختان و هیزم می‌رفتند.
جنگل‌های زیبای شمال در معرض خطر بودند. تا پیش از سال ۹۲، تنها ۷۰ کیلومتر از خط دامغان – کیاسر – ساری – نکا احداث شده بود، آن هم به ضرب و زور و کندی بیش از حد، اما این وضع پایدار نماند. ساخت خط انتقال گاز، جانی دوباره گرفت و ۱۰۰ کیلومتر باقی‌مانده آن ساخته شد تا در مرداد ۹۶، خبری خوش به گوش هم‌وطنان برسد: «امسال دیگر قطعی گاز نخواهید داشت».
این خبر، نقاش لبخندی بر جان و چهره همه ما بود؛ چه نانوایی که تنورش با گاز گرم می‌شد، چه صنعتکاری که کوره‌اش میزبان شعله‌های خوش‌رنگ گاز بود تا چرخ زندگی کارگران مشغول به کارش، بچرخد. با افتتاح خط انتقال گاز دامغان – نکا، هم مردم خرسند شدند و هم مدیران و کارکنان وزارت نفت و شرکت ملی گاز، سرافراز.
یادآوری پنجم؛ استفاده از روش نوین تعمیرات خطوط انتقال گاز بدون تخلیه گاز طبیعی
شرکت انتقال گاز با استفاده از توان فکری کارکنان و به‌کارگیری روش‌های نوین تعمیرات، توانست بدون تخلیه گاز طبیعی از خطوط لوله موجب جلوگیری از هدررفت گاز طبیعی شود که این اقدام نزدیک به 2 هزار میلیارد ریال صرفه‌جویی را رقم زد.
پیش از آن، برای انجام تعمیرات خطوط انتقال گاز، قسمتی از گاز درون خطوط آزاد می‌شد که افزون بر خطرات زیست محیطی، سبب ضرر اقتصادی نیز می‌شد، اما اجرای این طرح هم صرفه‌جویی اقتصادی در بخش‌های تولید و انتقال را در پی داشت و هم میزان خطرات در زمان انجام تعمیرات را کاهش داد.
یادآوری ششم؛ توسعه مخازن ذخیره‌سازی گاز طبیعی در کشور
ذخیره‌سازی گاز، فرآیندی معمول در کشورهای دارنده میدان‌های گاز است تا با اجرای آن از پایداری گاز طبیعی و فرآورش‌شده اطمینان حاصل شود. ایران نیز دارای دو مخزن بزرگ ذخیره‌سازی گاز طبیعی در سراجه و شوریجه است. بنا بر روال هر سال شرکت ملی گاز ایران، از فروردین ماه تا پایان آبان ماه امسال، گاز فرآورش‌شده پالایشگاه‌های گازی از سراسر کشور از سوی شرکت انتقال گاز به سوی این دو مخزن ارسال و ذخیره‌سازی شد تا در فصل سرد سال (چهار ماه پایانی) استفاده شود.
هم‌زمان با توسعه پارس جنوبی و افزایش ظرفیت تولید گاز طبیعی، هفت طرح جدید ساخت و توسعه ذخیره‌سازی گاز طبیعی در استان‌های مختلف کشور نیز در اولویت کاری شرکت ملی گاز ایران قرار گرفته است.
هم‌اکنون حفاری یک حلقه چاه ارزیابی با استقرار دکل حفاری در حوزه «قزل تپه» گلستان آغاز شده، پیمانکار فاز دوم طرح توسعه میدان شوریجه به روش BOT انتخاب شده و فاز دوم طرح توسعه مخزن ذخیره‌سازی گاز سراجه قم نیز به همین روش در مرحله اعلام انجام مناقصه برای انتخاب پیمانکار است. به‌زودی مطالعات امکان‌سنجی ذخیره‌سازی گاز طبیعی در مخازن «باباقیر و بانکول» با حفر یک حلقه چاه ارزیابی آغاز خواهد شد و پروژه پیش امکان‌سنجی ذخیره‌سازی گاز در مخزن «مختار» هم در حال اجراست. پروژه امکان‌سنجی ذخیره‌سازی گاز طبیعی در «نصرآباد کاشان» نیز مراحل پایانی را می‌گذراند و نتایج آن به‌زودی اعلام خواهد شد.
یادآوری هفتم؛ اجرای پروژه‌های کاهش سوزاندن گازهای مشعل
هر بار که زنگنه برای گفت‌وگوی خبری به صداوسیما دعوت شد یا به مجلس شورای اسلامی رفت، درباره کاهش سوزاندن گازهای مشعل از او پرسیدند و پاسخ شنیدند که «تا پایان برنامه ششم توسعه از سوزاندن بیش از ۹۰ درصد گازهای مشعل جلوگیری می‌شود، برای رسیدن به این هدف به بیش از ۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داریم، بهره‌برداری طرح‌ها از امسال آغاز شده و تا سال ۱۴۰۰ نیز به بهره‌برداری می‌رسند، البته بهره‌برداری یکی از این طرح‌ها سال ۱۴۰۱ آغاز می‌شود. سوختن گازهای مشعل در عسلویه و پالایشگاه‌های گازی دارای تجهیزات کاهش یافته است، اما بعضی از پالایشگاه‌ها به دلیل کمبود تجهیزات در این زمینه با مشکل روبه‌رو شده‌اند، البته شماری تجهیزات خریداری شده، اما به دلیل تحریم‌های آمریکا این تجهیزات هنوز به دست ما نرسیده است».
فروردین‌ماه سال ۹۵ بود که خبر ثبت هجدهمین پروژه سازوکار توسعه پاک (CDM) کشور در هیئت اجرایی سازمان ملل متحد منتشر شد. این پروژه برای جمع‌آوری گازهای ارسالی به مشعل پالایشگاه گاز سرخون و قشم با حمایت شرکت ملی گاز ایران ازسوی شرکت پالایش گاز سرخون و قشم و پژوهشگاه صنعت نفت اجرا شد تا گامی مهم در راه حفظ محیط‌زیست و صیانت از منابع طبیعی کشور برداشته شود. با اجرای این طرح، از سوختن بیش از ۳ میلیون مترمکعب گاز در سال و ۱۸۰۰ مترمکعب گاز شیرین در ساعت در مشعل پالایشگاه جلوگیری و منجر به دریافت سالانه ۴۸ هزار گواهی کاهش دی‌اکسیدکربن از سازمان ملل متحد و فروش آن در بازارهای جهانی شد.
اما سرخون و قشم، تنها پالایشگاهی نبود که در مسیر مدیریت گازهای همراه مشعل قرار گرفت. با توسعه این طرح، سایر پالایشگاه‌های گازی کشور نیز ملزم به اجرای آن شدند. گرچه در سال‌هایی کمی دورتر، شرر آتش در تاریکی شب، تماشای فضای پالایشگاه‌ها و اطراف آن را دلنشین‌تر می‌کرد، اما آنچه مهم بوده و هست، حفاظت همه‌جانبه از منابع طبیعی و محیط‌زیست است. در زمان احداث پالایشگاه‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی، واحدی به نام مشعل در نظر گرفته می‌شود تا گازهای اضافی و گازهای تخلیه‌شده از واحدهای فرآیندی، در زمان به وجود آمدن شرایط اضطراری در شبکه مشعل سوزانده شوند.
هدف اصلی از طراحی این شبکه ایجاد امنیت و ایمنی برای واحدهای فرآیندی و کارکنان در برابر خطرات ناشی از افزایش فشار و شعله‌ور شدن گازهای پرفشار است، اما بر اثر سوزانده شدن گازها، مواد آلاینده محیط زیستی مانند NOX، SOX و گازهای گلخانه‌ای از قبیل CO و CO2 در اتمسفر پراکنده می‌شود و مقادیر قابل توجهی از انرژی هدر می‌رود. با توجه به حجم بالای گازهای سوزانده شده در مشعل به‌خصوص در منطقه عسلویه، توجه به کاهش آن در این منطقه الزام بیشتری پیدا کرد.
از آنجا که حدود ۷۰ درصد گاز کشور از منطقه پارس جنوبی تامین می‌شود، سرانجام در شهریورماه پارسال، شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکتSOFREGAZ فرانسه و شرکت صنعت سازه ثمین، برای جلوگیری از سوزاندن گازهای مشعل در پارس جنوبی، قراردادی به ارزش ۵۰۰ میلیون یورو امضا کردند تا مدیریت گازهای همراه مشعل در همه پالایشگاه‌های پارس جنوبی تسریع شود.
مطابق اعلام شرکت ملی گاز، حجم گازهای ارسالی به مشعل در فازهای یک تا ۱۰ پارس جنوبی، از ۲ هزار و ۹۰۰ میلیون مترمکعب در سال ۷۸، به ۴۰۰ میلیون مترمکعب در سال ۹۵ رسید و در سال ۹۶ نیز با امضای قرارداد یادشده و اجرایی شدن آن از فصل پاییز، شتاب بیشتری گرفت.
افزون بر این، وزیر نفت در تیرماه ۹۶، شیوه‌نامه نحوه دادوستد شرکت ملی نفت ایران با خریداران گازهای مشعل را به‌منظور جلوگیری از سوختن گازهای مشعل، باهدف کاهش اثرات سوء زیست‌محیطی، ایجاد ارزش‌افزوده از این منابع و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار ابلاغ کرد.
یادآوری هشتم؛ رشد ۲ برابری صادرات گاز طبیعی
ایران با دارا بودن مخزن عظیم گازی پارس جنوبی، بزرگترین دارنده گاز طبیعی در جهان است که حق همسایگی را در میان کشورهای خاورمیانه به‌خوبی به‌جا آورده است. ایران همواره از صادرات گاز خود به کشورهای مختلف استقبال و در تمام مذاکرات برای صادرات گاز و حضور در بازار جهانی تجارت گاز تلاش کرده است. صادرات گاز به آذربایجان و نخجوان، ارمنستان و ترکیه مهم‌ترین فعالیت‌های شرکت ملی گاز در زمینه صادرات گاز طبیعی بود، اما با آغاز صادرات به عراق از خردادماه سال ۹۶، حجم صادرات گاز ایران افزایش یافت. اجرایی شدن قرارداد صادرات گاز به عراق حجم روزانه صادرات گاز را افزایش داد که این رقم در زمان اوج صادرات مطابق نیاز عراق، سبب شد تا رقم صادرات گاز ایران به حدود ۵۰ میلیون مترمکعب در روز نیز برسد.
یادآوری نهم؛ تاکید وزیر نفت بر حمایت از سازندگان و کالای ایرانی
حمایت از کالای ایرانی، عنوانی است که از سوی مقام معظم رهبری برای سال ۹۷ در نظر گرفته شده است. مجموعه صنعت نفت و به تبع آن شرکت ملی گاز از جمله شرکت‌های پیشگام در تحقق این نام‌گذاری هستند. به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز، این شرکت از سال‌های گذشته دو وظیفه مهم زمینه‌سازی برای تولید داخلی و در ادامه آن، داخلی‌سازی تجهیزات و اقلام مورد نیاز گازرسانی را پیگیری می‌کند، به گونه‌ای که سهم تامین تجهیزات مورد نیاز این شرکت از تولیدات داخلی کشور، در ۱۰ سال گذشته با ۲۵ درصد رشد، از ۷۰ درصد به ۹۵ درصد رسیده است.
دیروز (یکشنبه ۱۷ آذرماه)، حسن منتظرتربتی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در جمع شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها از تکمیل فرآیند داخلی‌سازی در صنعت گاز در پنج سال آینده خبر داد و گفت: در این فرآیند موضوع فناوری و داخلی‌سازی در صنعت گاز را تکمیل می‌کنیم تا در زنجیره پالایش تا توزیع نیازی به خارج از کشور نداشته باشیم.
بیژن زنگنه نیز در همین جلسه، بار دیگر بر حمایت قاطع خود از شرکت‌های دانش‌بنیان، استارت‌آپ‌ها و رشد و توسعه فناوری در صنعت نفت و گاز تاکید کرد و از این شرکت‌ها و جوانان فعال در آنها خواست تا به همه جوانب صنعت نفت و گاز در بخش‌های فنی و غیر مهندسی توجه کرده و راه‌های نوین را برای توسعه صنعت و حل مشکلات بیابند.
وزیر نفت از اهتمام جدی خود در این راه خبر داد و اعلام کرد که از ابتدای امسال توجه ویژه خود را بر توسعه فناوری و حمایت از استارت‌آپ‌ها معطوف کرده و منطقه وسیع ری را برای فعالیت این شرکت‌ها در کنار بهره‌مندی کامل از امکانات پژوهشگاه صنعت نفت در نظر گرفته است.
یادآوری دهم؛ خطوط ششم و نهم سراسری انتقال گاز
خط ششم سراسری انتقال گاز یک از راهبردی‌ترین خطوط انتقال گاز کشور است که تامین پایدار گاز در بخش‌های مختلف خانگی تا نیروگاهی کریدور غرب کشور و ثبات صادرات گاز به ترکیه و عراق به آن بستگی دارد. این خط تا پاییز سال قبل مراحل تکمیل خود را سپری می‌کرد. در دی‌ماه سال ۹۶ بخش زیادی از این خط تزریق گاز شد و در تیرماه ۹۷ به‌صورت ۱۰۰ درصدی به بهره‌برداری رسید.
خط نهم انتقال گاز که از مبدا عسلویه تا مقصد بازرگان ادامه خواهد داشت نیز در مرحله احداث و بهره‌برداری قرار دارد. این خط در کنار خط ششم وظیفه پوشش‌دهی انتقال و توزیع گاز در کریدور غرب را به عهده دارد. بخشی از خط نهم امسال تزریق گاز شده و در انتظار افتتاح رسمی با حضور رئیس‌جمهوری است.
یادآوری یازدهم؛ پیوستن ایران به باشگاه تولیدکنندگان ماده بودارکننده گاز (مرکاپتان)
روسیه و فرانسه، تاکنون تنها کشورهای تولیدکننده مرکاپتان بوده‌اند و ایران نیز در همه سال‌هایی که از آغاز تولید گاز می‌گذرد همواره واردکننده مرکاپتان بوده است، اما از سال ۹۷، طراحی پایه تولید ماده بودارکننده گاز مصرفی کشور برای نخستین بار از سوی پژوهشگاه صنعت نفت که صاحب لایسنس این فناوری در کشور است، انجام شد و سپس طراحی تفصیلی آن در واحد مهندسی طرح توسعه پالایشگاه‌ها به سرانجام رسید و اجرایی شد. با اجرای این طرح ایران به جمع کشورهای تولیدکننده ماده بودارکننده گاز پیوست و از واردات این محصول بی‌نیاز شد.
یادآوری دوازدهم؛ سرزمین افسانه‌ای شاهنامه
سیستان و بلوچستان استانی پهناور اما محروم در جنوب شرق کشور است که سال‌ها از نعمات ارزشمندی که دیگر مردم در اختیار داشته‌اند بی‌بهره بوده و هست. در این بین، وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران همه تلاش خود را به کار گرفته‌اند تا با تکیه بر منابع مالی اختصاص داده شده از سوی دولت، محرومیت مردم از نعمت گاز طبیعی را رفع کنند. این راه با پایان ساخت خط هفتم سراسری و انشعاب‌گیری از آن برای ایرانشهر آغاز شد. ایرانشهر نخستین شهر در استان سیستان و بلوچستان بود که به شبکه گاز طبیعی کشور متصل شد. پس از آن با انشعاب دیگری، زاهدان نیز به جمع شهرهای بهره‌مند از گاز طبیعی پیوست.
شرکت ملی گاز ایران برای تسریع در گازرسانی به زاهدان، به‌صورت مداوم با نهادهایی مانند شهرداری زاهدان و استانداری سیستان و بلوچستان مذاکره کرد تا موانع را از سر راه بردارد، همچنین چهار شرکت گاز استانی انتخاب شدند تا بخش‌های مختلف احداث شبکه تغذیه و توزیع گاز زاهدان را به عهده بگیرند.
شهر محمدان و شهرک صنعتی زاهدان امسال گازرسانی شد. زابل نیز تا زمان تکمیل خط انتقال گاز، از طریق سی‌ان‌جی گازرسانی می‌شود و شبکه درون‌شهری آن نیز احداث می‌شود تا پس از کامل شدن خط انتقال گاز، بدون فوت وقت مردم زابل از نعمت گاز بهره‌مند شوند.
غیر از ایرانشهر، زابل، زاهدان و ۱۱ روستا، دیگر شهرها و روستاهای استان سیستان و بلوچستان مانند خاش، میرجاوه، بمپور، دلگان، بزمان و چابهار نیز در صف گازرسانی قرار دارند.
سال گذشته، قرارداد ساخت خط انتقال گاز ایرانشهر – چابهار بین وزارت نفت و وزارت دفاع امضا شد اما این طرح به دلایلی به سرانجام نرسید و با دستور موکد و فوری وزیر نفت، شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران امسال خط یادشده را به چهار قسمت تقسیم کرده و چهار پیمانکار مختلف را برای آن در نظر می‌گیرد تا احداث خط با بیشترین سرعت انجام شود. این خط وظیفه انتقال گاز به منطقه صنعتی مکران و چابهار را با هدف گازرسانی به مردم و صنایع به عهده دارد.
احداث و اجرای شبکه گازرسانی در هر شهر و روستا به‌عهده شرکت ملی گاز است. اجرای این وظیفه تا رساندن لوله‌های گاز به مقابلمنازل مسکونی ادامه دارد، اما هزینه گازکشی داخل منازل برعهده مشترکان است. به‌طور میانگین انجام گازکشی داخل ساختمان هزینه‌ای حدود ۲ میلیون تومان دارد که تامین این هزینه برای برخی از خانواده‌ها به‌ویژه در مناطق محروم کشور دشوار است. این موضوع موجب شد تا براساس دستور دکتر روحانی، رئیس‌جمهوری در سفرش به سیستان و بلوچستان، مقدمات اعطای وام قرض‌الحسنه ۲ میلیون تومانی به مردم زاهدان فراهم شود. این دستور در اردیبهشت ۹۷ با هماهنگی میان شرکت گاز استان سیستان و بلوچستان، بانک مرکزی، استانداری و بانک‌های استانی برای مردم زاهدان و دیگر شهرهای سیستان و بلوچستان محقق شد.
پس از پیوستن زاهدان به شبکه توزیع و انتقال گاز، لزوم آموزش نیروی انسانی متخصص در زمینه‌های مرتبط با صنعت گاز احساس شد، بنابراین با در نظر گرفتن جمعیت تحصیلکرده در استان، آموزش هزار نیروی انسانی با هدف حفظ، صیانت و بهره‌برداری از تجهیزات و تاسیسات گازی استان سیستان و بلوچستان در قالب ۲ فاز از سال ۹۵ آغاز شد. با پایان یافتن فاز نخست، اجرای فاز دوم این طرح نیز از تابستان ۹۷ برای آموزش ۴۷۰ نفر آغاز شد.
حسن منتظر تربتی، امسال اعلام کرد که شرکت ملی گاز ایران سالانه ۳ هزار میلیارد تومان برای اجرای طرح‌های استان سیستان و بلوچستان اختصاص خواهد داد. این اقدام‌ها نشان‌دهنده حسن توجه دولت و وزارت نفت به مردم این استان پهناور است.
یادآوری سیزدهم؛ ظرفیت پالایش گاز ایران
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران ابتدای امسال اعلام کرده بود که تا پایان سال ۹۸، ظرفیت پالایشی کشور به ۹۰۰ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید. این وعده محقق شده است. مجتمع گاز پارس جنوبی در کنار پالایشگاه‌های گازی کشور، همه گاز تولیدی از میدان‌های گازی کشور را تحویل گرفته و پس از جداسازی محصولات جانبی مانند گوگرد و …، گاز شیرین پالایش‌شده را به شبکه انتقال گاز کشور تحویل می‌دهند.
هر وعده‌ای که تاکنون از سوی دولت، وزیر نفت و شرکت ملی گاز ایران درباره صنعت گاز و توسعه گازرسانی به مردم داده شده، بدون هیچ مشکلی و حتی فراتر از وعده داده شده، محقق شده است. حتی یک مورد برای پنهان کردن یا تغییر حقیقت نیست و امکان بررسی و بازدید از همه این پروژه‌ها و طرح‌های در دست اقدام و به بهره‌برداری رسیده وجود دارد. قضاوت با مردم است.
فاطمه شعبانی
