به گزارش شانا، اواخر هفته گذشته جمعی از خبرنگاران برای بازدید از طرح ملی پالایشگاه ستاره خلیج فارس عازم بندرعباس شدند، در همان نگاه نخست فعالیت‌های انجام شده کاملا مشهود بود و البته مقداری نیز همچنان باقی مانده است، بخشی از کارهای باقیمانده به باز کردن کلاف‌های پیچیده و سردرگم در دولت‌های نهم و دهم مربوط می‌شود و بخشی از کارها برای این است که همه فازهای بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا پایان یابد.
البته زمانی که برای بار دوم با مرتضی امامی، مدیرعامل جدید شرکت پالایش ستاره خلیج فارس به گفت‌وگو نشستم مطمئن شدم که سرانجام خوبی در انتظار این طرح است.
پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در مجاورت پالایشگاه نفت بندرعباس و در زمینی به مساحت 700 هکتار بنا شده است؛ از سال 1385 یعنی درست زمانی که اجرای این طرح کلید خورد، تاکنون 11 سال می گذرد، هیچکس فکر نمی کرد که این روند به همراه تغییر چند باره ترکیب سهامداران، شرکت‌های پیمانکار فرعی، مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره، این همه سال به طول بینجامد.
در سال 1392 و آغاز به کار دولت یازدهم بود که بیژن زنگنه، وزیر نفت، تکمیل این طرح را واجب تر از نان شب دانسته و گفته بود: با تکمیل پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس ایران به باشگاه جهانی صادر کنندگان بنزین می‌پیوندد.
پس از آن بود که شاهد بودیم از مقام عالی وزارت گرفته تا کارکنان و پیمانکاران اجرای این طرح برای به بار نشستن و تکمیل آن از هیچ تلاشی دریغ نکردند، اما این داستان سر درازی داشت.
در همین بازدید اخیر بود که متوجه شدیم پروژه اصلی ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس در سال‌های گذشته همزمان با روند کند و لاک پشتی پیشرفت طرح، دچار استهلاک و خوردگی هم شده است، البته طبیعی به نظر می‌رسد که وقتی پروژه چهارساله ساخت یک طرح پالایشی پس از 11 سال همچنان ادامه دارد، مشکلات آن با ضریبی از طول عمرش انباشته می‌شود و به این سادگی‌ها هم قابل حل نخواهد بود.
مدیرعامل پالایشگاه میعانات گازی خلیج فارس در این باره می گوید: «آدم‌ها از دور تصور می کنند که اگر مسائل مملکت حل نمی‌شود، حتما آدم دلسوزی وجود ندارد، اما این گونه نیست، وقتی داخل گود می‌روی متوجه می‌شوی، آدم دلسوز کم نیست، اما سیستم آن‌قدر در هم تنیده و گره خورده است که انسان‌های علاقه‌مند و دلسوز هم در آن با مشکل روبه‌رو می‌شوند.»
وی در پاسخ به پرسشی درباره مشکلاتی که از گذشته برای پالایشگاه به ارث مانده است می‌گوید: «پس از این همه سال کار و تجربه، یاد گرفته‌ام که وقتی مسئولیتی به من سپرده شد، اول بی سرو صدا آن‌را به اتمام برسانم، بعد درباره مشکلاتی که وجود داشته، صحبت کنم، البته وجود نقدینگی در تمام کردن این طرح از مسائل مهمی است که باید به آن توجه ویژه شود.»
سرمایه‌گذار خارجی هم مشتاق آمدن است
به فکرمان رسید که درباره علاقه‌مندی سرمایه گذاران خارجی برای مشارکت در این پروژه که دارای محصولاتی با استانداردهای جهانی هم هست، سوال کنیم. امامی در این باره توضیح می دهد: «به‌طور حتم مطلع هستید که رکود کلی بر اقتصاد حاکم است، اما پول آماده برای سرمایه گذاری در ایران کم نیست، چرا؟ زیرا توان قطب‌های سرمایه‌گذاری دنیا تقریبا پر است، بقیه کشورها وضع ثابتی ندارند، بیشتر نقاط خاورمیانه نابسامان است، جز ایران که مسائل تحریم‌ها هم حل شد. پس از برجام موجی از علاقه‌مندی به سرمایه‌گذاری ایجاد شد. ما در این دو ماه برای پالایشگاه ستاره خلیج فارس با هفت گروه سرمایه‌گذار صحبت کرده ایم که به دلایلی همچون نرخ بالای بهره در ایران، کاملا مایلند که سرمایه گذاری کنند، اما مشکل اصلی در ضمانت‌هاست. نخستین خواسته سرمایه‌گذار تضمین است، اینجاست که دچار یک تناقض تلخ می‌شویم! زیرا اکنون دولت برنامه ای برای ضمانت طرح‌های خصوصی ندارد و سهامداران طرح باید این تضامین را ارائه دهند که به دلیل پیچ و تاب‌های فراوان و روند بوروکراتیک موجود، هنوز به نتیجه نرسیده ایم.»
طبیعی است که اگر طرحها ضمانت دولتی داشته باشند، سرمایه گذار بدون چون چرا وارد می‌شود، اما حال چه باید کرد؟! هنوز تا راه اندازی کامل فاز نخست حدود سه ماه، راه اندازی کامل فاز دوم حدود یک سال و سه ماه و برای راه اندازی کامل پالایشگاه دو سال زمان لازم است.
چه باید کرد
ذهن‌ها پر از راه حل‌های گوناگونی می‌شود که در این چهار سال درباره تامین نقدینگی پروژه‌های صنعت نفت از زبان وزیر و معاونان وی شنیده شده است. همین چند روز پیش بود که وزیر نفت دوباره درباره سرمایه گذاری در صنعت نفت گفت: «صنعت نفت در طول برنامه ششم توسعه کشور به 200 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد که از این میزان باید 130 میلیارد دلار به بخش بالادستی اختصاص یابد، بخش اعظم این سرمایه گذاری باید از منابع خارجی تامین شود.»
پروژه ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس به عنوان یک طرح پایین دستی در صنعت نفت که بخش خصوصی آن را اجرا می‌کند، هم اکنون نیازمند تامین نقدینگی است، حال چه باید کرد؟!
امامی می گوید: «تاکنون پروژه‌هایی که من در آنها حضور داشتم همه دولتی بوده اند و پس از در خواست از وزارت نفت مبلغ مورد نیاز را دریافت می‌کردیم و سرانجام طرحها را پیش می‌بردیم، اما از هفته دوم ورودم به پالایشگاه ستاره خلیج فارس، متوجه شدم که این بار با بقیه دفعه‌ها تفاوت دارد. مهندس زنگنه از همان روزهای نخست به من گفتند که بنده علاوه بر راهبری پروژه، مسئول تهیه نقدینگی هم هستم! بنابراین به غیر از مدیریت طرح، یک مسئولیت دیگر به وظایف من اضافه شد که همان تامین مالی طرح است.»
وی ادامه می‌دهد: «اما من معتقدم اگر هر فردی با نیت خیر و البته منطقی به مسئله ای بنگرد، امکان ندارد که خداوند رهایش کند. البته ما هم بیکار ننشسته ایم و از صبح بسیار زود تا پاسی از شب با همکاران خود در حال فعالیت هستیم. من مطمئنم که گروه سطح اول مدیریت این طرح کاملا سالم، متخصص و دلسوز هستند. ممکن است به ما خرده بگیرند که چرا در رده نخست مدیریتی از جوانان استفاده نکرده ایم، اما به جرات می توانم بگویم که استخوان بندی رده نخست مدیریتی ما از متخصصان زبده و با تجربه تشکیل شده است و سرانجام همه خواهیم دید که خداوند چطور یاری رسان ما خواهد بود.»
سخن پایانی این مدیرعامل با تجربه انگار خیالمان را راحت کرده باشد، با این قول که پس از راه اندازی فاز نخست، گروهی از خبرنگاران بتوانیم از عظمت این طرح بازدیدی دوباره داشته باشیم، وی را با کارهایش که قرار بود تا پاسی از شب طول بکشد تنها گذاشتیم.
بازدید از واحدهای فاز نخست پالایشگاه همچون واحد ایزومریزاسیون که راه اندازی آن تا چند روز آینده تکمیل می‌شود، واحدهای فاز 2 که همزمان با فاز نخست در حال پیشروی است، صحبت با مدیرعامل و برخی مسئولان دیگر، گفت‌وگو با کارگران در حال فعالیت در گرمای طاقت فرسای بندرعباس، بخش زیادی از روز ما را به خود اختصاص داد.
حتی زمانی که در کنار تاسیسات بودیم و شرجی و گرمای شدید تلفن همراهمان را کار انداخت و در دست گرفتن دستگاه ضبط صدای آلومینیومی را به دلیل داغ شدن ناممکن کرده بود، نتوانست شادی همراه با غروری که در بازدید از این پالایشگاه به ما دست داده بود را از ما بگیرد.
راحله صفیری
