همزمان با توسعه فعالیتهای اکتشافی و افزایش ذخایر نفت و گاز کشور در سالهای پس از انقلاب اسلامی، برای توسعه میدان‌های نفت و گاز همراه با توجه ویژه به توسعه میدان‌های مشترک با کشورهای همسایه از طریق امضای قراردادهای بیع متقابل و فاینانس و همچنین از محل منابع داخلی شرکت ملی نفت ایران تلاش شد و پروژههای نگهداشت و افزایش توان تولید، اجرای طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی، احداث کارخانجات نمکزدایی و نیز انجام طرح‌های تولید صیانتی از مخازن در دستور کار قرار گرفت. توسعه میدان‌های گازی به‌منظور افزایش جایگزینی گاز طبیعی با سوخت‌های مایع و همچنین تزریق گاز در میدان‌های نفتی به منظور افزایش بازیافت نهایی، از دیگر اولویتها و دستاوردهای وزارت نفت در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بوده است.
تولید هیدروکربور
ظرفیت تولید روزانه کنونی نفت، گاز و میعانات گازی ایران حدود به ترتیب ۴ میلیون بشکه، ۸۵۰ میلیون مترمکعب و ۷۵۰ هزار بشکه است که این آمارها بیانگر رشد قابلتوجه تولید گاز و میعانات گازی نسبت به ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی است، همچنین مقدار تزریق گاز که در زمان پیروزی انقلاب ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار مترمکعب در روز بوده، امسال به بیش از ۷۷ میلیون مترمکعب در روز رسیده، به‌طوری‌که هماکنون در ۹ میدان (بی‌بی‌حکیمه، پارسی، آغاجاری، کوپال، گچساران، مارون، کرنج، نرگسی و هفتکل) تزریق گاز صورت میگیرد و بازگردانی گاز هم در میدان پازنان و تزریق امتزاجی گاز در میدان دارخوین در حال انجام است.
توسعه میدان‌های مشترک
یکی از سیاست‌های عمده وزارت نفت در مسیر اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، تمرکز بر توسعه میدان‌های مشترک به‌ویژه میدان‌های نفتی غرب کارون و میدان گازی پارس جنوبی بوده است که برداشت از هر دو منطقه پس از انقلاب آغاز شد. تولید نفت در میدان‌های مشترک غرب کارون اکنون بیش از ۳۰۰ هزار بشکه در روز و تولید گاز در میدان مشترک پارس جنوبی بیش از ۶۰۰ میلیون متر مکعب در روز است. بدیهی است توسعه دیگر میدان‌های مشترک نیز همواره مورد تاکید و در دستور کار بوده است.
طرحها و پروژههای نفتی
در تشریح طرحها و پروژههای تکمیل و راه‌اندازی شده در بخش بالادست صنعت نفت پس از انقلاب اسلامی، میتوان به فاز اول طرح توسعه میدان نفتی یادآوران، فاز نخست طرح توسعه میدان نفتی آزادگان شمالی، طرح توسعه میدان نفتی یاران شمالی، آغاز تولید نفت خام در میدان نفتی یاران جنوبی، راه‌اندازی فازهای نخست و دوم توسعه میدان نفتی دارخوین، تولید زودهنگام در میدان نفتی آزادگان جنوبی، آغاز تولید نفت خام در میدان نفتی مشترک آذر و آغاز تولید نفت خام در لایه نفتی میدان پارس جنوبی اشاره کرد.
توسعه میدان‌های سلمان، نصرت، سروش، درود، نوروز، دهلران و فاز نخست میدان نفتی منصوری آسماری، همچنین بهره‌برداری از طرح تولید زودهنگام میدان نفتی هنگام، راه‌اندازی فاز نخست طرح توسعه میدان نفتی مسجدسلیمان، راه‌اندازی طرح توسعه میدان‌های نفتی سروستان و سعادت‌آباد، فاز یک طرح توسعه میدان نفتی آبان، توسعه میدان نفتی پایدار غرب بنگستان و تولید زودهنگام میدان نفتی بالارود را نیز باید به فهرست طرح‌های توسعه‌یافته پس از پیروزی انقلاب اسلامی اضافه کرد.
در این سالها طرحهایی از جمله تکمیل سکوی حفاری نیمه‌شناور امیرکبیر (ایران البرز) و شناورهای آن، احداث واحدهای بهره‌برداری سرکان/ ماله کوه، قلعه نار، نرگسی، کوپال، چشمه‌خوش، دهلران، آب تیمور و نفت‌شهر، احداث تسهیلات اولیه بهره‌برداری از میدان‌های گلخاری، پایدار، پایدار غرب، زیلائی، کارون، گرنگان، خویز، کبود، دالپری، دارخوین و شادگان، بهره‌برداری از ردیف‌های فرآورشی طرح افزایش ظرفیت فرآورش نفت خام در حوزه غرب کارون و احداث کارخانه فرآورش نفت خام با ظرفیت ۵۰ هزار بشکه در روز در جزیره سیری نیز اجرایی شده است.
طرحها و پروژههای گازی
در توسعه گاز، مهم‌ترین دستاورد پس از انقلاب اسلامی را باید توسعه میدان گازی پارس جنوبی دانست که طی ۳۰ سالی که از کشف این میدان میگذرد، تا به حال از مجموع ۲۴ فاز، ۱۸ فاز به طور کامل تکمیل و راه‌اندازی شده است و تا پایان امسال نیز با به مدار آمدن فازهای ۱۳ و ۲۲ تا ۲۴، در مجموع تنها فعالیتهای توسعهای دو فاز باقی میماند؛ ۱۱ و ۱۴ (بخشی از توسعه فاز ۱۴ نیز انجام شده است).
از دیگر پروژههای توسعهای حوزه گاز میتوان به توسعه میدان‌های نار و کنگان، آغار و دالان و تاسیسات نمزدایی دالان، سرخون، گورزین، گنبدلی، خانگیران (مزدوران، شوریجه دی)، تابناک، فاز اول تنگ‌بیجار، بهره‌برداری از پالایشگاه گاز پارسیان ۱ و تکمیل توسعه مخزن گازی مارون خامی اشاره کرد.
احداث تاسیسات نمکزدایی
در بخش احداث تاسیسات نمکزدایی در سالهای پس از انقلاب اسلامی، تکمیل و راه‌اندازی تاسیسات نمکزدایی نفت واحدهای بهره‌برداری اهواز (آسماری و بنگستان)، مارون، رگسفید، پازنان و بی‌بی‌حکیمه، تکمیل طرح‌های افزایش واحد نمکزدایی مارون-۴، احداث واحد نمکزدایی مارون-۵، بهره‌برداری از واحد نمکزدایی چشمه‌خوش، بهره‌برداری از فاز اول واحد نمکزدایی میدان منصوری با ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز، احداث و توسعه واحدهای نمکزدایی از جمله واحدهای هفتکل و نفت سفید و توسعه ظرفیت اهواز ۲ بنگستان، توسعه و تجهیز مجتمع نمکزدایی شماره ۲ و ۶ مارون و راه‌اندازی واحد نمکزدایی مجتمع بهره‌برداری شماره ۳ گچساران قابل ذکر است.
احداث ایستگاههای جمع‌آوری و تقویت فشار گاز
در بخش احداث ایستگاههای جمع‌آوری و تقویت فشار گاز، میتوان به تکمیل و راه‌اندازی ایستگاههای تقویت فشار گاز همراه واحدهای بهره‌برداری اهواز ۵ ایستگاه، مارون ۵ ایستگاه، پازنان ۲ ایستگاه و آغاجاری ۳، تکمیل و راه‌اندازی ایستگاه تزریق گاز مارون، طرح تزریق گاز میدان گچساران، طرح تزریق گاز میدان کرنج، طرح تزریق گاز میدان بی‌بی حکیمه، طرح تزریق گاز میدان پارسی، تکمیل و راه‌اندازی ایستگاه تزریق گاز لب سفید، فاز اول طرح جمع‌آوری و تزریق گازهای همراه میدان نرگسی، تکمیل ایستگاه تزریق گاز در میدان نفتی آغاجاری، بهره‌برداری از پروژه جمع‌آوری گازهای همراه بینک، احداث ایستگاه تزریق گاز کوپال، احداث ایستگاه بازگردانی گاز پازنان، بهره‌برداری از ایستگاه تقویت فشار گاز مرگنلر، بهره‌برداری از پالایشگاه گاز هنگام، احداث ایستگاههای تقویت فشار گاز (اهواز ۱، ۲، ۳ و منصوری)، راه‌اندازی طرح جمع‌آوری گازهای همراه آماک، احداث ایستگاه تقویت فشار گاز مارون ۳ و تکمیل و بهره‌برداری از پروژه تزریق امتزاجی گاز به میدان نفتی رامشیر اشاره کرد.
در سالهای پس از انقلاب، کارخانجات گاز و گاز مایع ۷۰۰، ۸۰۰ تکمیل و راه‌اندازی شده؛ کارخانجات ۹۰۰ و ۱۰۰۰ اصلاح و بازسازی شده و کارخانههای گاز و گاز مایع ۱۵۰۰، ۱۶۰۰، ۱۲۰۰، ۱۳۰۰، ۱۵۰۰ و ۱۶۰۰ احداث شده است.
