2 سال پیش در چنین روزی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اجرایی و همه تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا و همه قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران لغو شد و بهترین فضا برای توسعه صنعت پتروشیمی در کشور فراهم آمد.
وجود منابع عظیم نفت و گاز در کشور یک مزیت راهبردی محسوب میشود و آگاهی شرکتهای بینالمللی از مزیت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران نیز سبب شد تا پس از اجرایی شدن برجام، این شرکت‌ها به منظور انجام مذاکرات برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران روانه این کشور شوند؛ مزیت‌هایی مانند خوراک فراوان و ارزان، دسترسی به آب‌های آزاد، زمین کافی، زیرساخت‌های لازم، نیروی انسانی…
توتال، لینده، باسف، شل، میتسویی، فرکوبه، سوجیتز و هیوسانگ از جمله شرکت‌هایی هستند که در پسابرجام برای حضور و سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران ابراز تمایل کردند. مذاکرات فراوانی با این شرکت‌ها انجام شد که میتوان به امضای تفاهم‌نامه مطالعات اجرای یک طرح پتروشیمی در ایران با مشارکت سرمایهگذاران ایرانی با شرکت توتال فرانسه، امضای تفاهم‌نامه مطالعات و ارزیابی سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران و استفاده از دانش فنی برای توسعه صنعت پتروشیمی (با اولویتGTL) با شرکت انگلیسی -هلندی شل، امضای تفاهم‌نامه امکان‌سنجی انجام پروژه مشترک PDH/PP (تبدیل گازمایع و پروپان به پروپیلن و پلی پروپیلن) در ایران با شرکت هیوسانگ کره جنوبی، امضای تفاهم‌نامه بررسی اجرای واحدهای جداسازی هوا در قالب قراردادهای B.O.O یا B.O.T در ایران و همچنین ارائه دانش فنی با اخذ تسهیلات از بانکهای آلمانی و اجرای یک طرح پتروشیمی در ایران با مشارکت سرمایهگذاران ایرانی با شرکت لینده آلمان اشاره کرد.
امضای قراردادهایی با ایتوچی و ماروبنی ژاپن با هدف تامین مالی کوتاه مدت (یوزانس) به مبلغ 320 میلیون یورو (قابل افزایش به 640 میلیون یورو در صورت لزوم)، امضای قرارداد انجام مطالعات اجرای طرح یوتیلیتی متمرکز پتروشیمی در فاز دوم عسلویه و ارائه تسهیلات فاینانس از بانک JBIC ژاپن با شرکت ژاپنی میتسویی، امضای تفاهم‌نامه با شرکت ژاپنی سوجیتز برای امکان‌سنجی پروژه مشترک GTPP در ایران، امضای قرارداد تولید دانش فنی و مدارک مهندسی پایه واحد MTP به صورت مشترک با شرکت فرانسه-آلمانی ایرلیکوئید، امضای تفاهم‌نامه با شرکت آلمانی باسف به منظور انجام مطالعات برای سرمایه‌گذاری مشترک با سرمایهگذاران ایرانی به منظور اجرای یک مجتمع پتروشیمی بزرگ در ایران با ارائه تسهیلات فاینانس و امضای تفاهم‌نامه امکان‌سنجی انجام پروژه مشترک در ایران با شرکت ایندوراما از دیگر تفاهمنامههای پسابرجام است.
توافقها و مذاکرات انجام شده با بانکهای خارجی از جمله دانمارک، ژاپن، آلمان و انگلیس به منظور تأمین مالی طرح‌های پتروشیمی از دیگر گشایش‌‌های پسابرجامی در این صنعت به شمار می‌آیند.
زمانبر بودن تبدیل این تفاهمنامهها به قراردادهای اجرایی بدیهی است، بنابراین باید فضا برای حضور سرمایهگذاران خارجی فراهم شود و به این نکته نیز توجه کرد که گسترش روابط با دنیا و کاهش ریسکهای سرمایه‌گذاری در کشور میتواند به تداوم و حفظ سرمایهگذاریها و در نتیجه حضور قویتر صنعت پتروشیمی ایران در بازارهای جهانی و سرانجام رشد اقتصاد کشور بینجامد.
گذشته از لزوم جذب سرمایه به منظور توسعه صنعت پتروشیمی، نمیتوان بهبود روند صادرات محصولات پتروشیمی را در پسابرجام نادیده گرفت. محمولههای صادراتی پتروشیمی در دوران تحریم با مشکلات بسیاری روبهرو بودند که با تلاش دولت یازدهم و اجرایی شدن برجام، مشکلات بیمهای و حمل و نقل محصولات و تبادلات پولی و بانکی کاهش و مقاصد صادراتی نیز افزایش یافت.
بیشتر فعالیتها در صنعت پتروشیمی به صورت فرآیندی انجام میشود، بنابراین با توجه به افزایش تنوع محصولات و رقابت شدید شرکتهای تولیدی محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی، این صنعت نیاز به فناوریهای نو به منظور رشد پایدار دارد. استفاده از فناور‌های نو از برگهای برنده برای توسعهیافتگی هر کشوری محسوب میشود، در نتیجه بهبود و نوسازی فرآیندهای صنعت پتروشیمی و رشد کیفیت محصولات بسیار بیشتر از گذشته باید مدنظرباشد.
تعامل جهانی میتواند فاصله کشورهای درحال توسعه با کشورهای توسعه یافته را کاهش دهد. استفاده از تجربه‌های موفق در دنیا ضمن این‌که این فاصله را پوشش می‌دهد، از اتلاف منابع جلوگیری می‌کند. همچنین با همکاری‌های جهانی شاهد رشد سریع دانش و فناوری در کشور خواهیم بود.
