کمپرسورها به عنوان قلب تپنده‌ی طیف گسترده‌ای از صنایع، نقشی حیاتی در فرایندهای مختلف ایفا می‌کنند. از آنجایی که این دستگاه‌ها تحت فشار و دمای بالا کار می‌کنند، روانکاری مناسب برای عملکرد صحیح و قابل اعتماد آنها ضروری است.
در این راهنمای جامع، به بررسی کامل جنبه‌های مختلف روغن‌کاری کمپرسور می‌پردازیم، تا به شما در انتخاب روغن مناسب، انجام آزمایشات آنالیز روغن و در نهایت، حفظ سلامت و کارایی کمپرسورتان کمک کنیم.
1. انواع کمپرسور و عملکرد آنها:
کمپرسورها در دو دسته کلی جابجایی مثبت و دینامیکی قرار می‌گیرند.
- کمپرسورهای جابجایی مثبت: این نوع کمپرسورها با کاهش حجم محفظه، گاز را فشرده می‌کنند.
- کمپرسورهای رفت و برگشتی: از یک پیستون برای فشرده‌سازی گاز استفاده می‌کنند.
- کمپرسورهای دوار: از مکانیزم‌های دوار مانند پیچ، لوب یا پره برای فشرده‌سازی گاز استفاده می‌کنند.
- کمپرسورهای دیافراگمی: از یک دیافراگم برای فشرده‌سازی گاز استفاده می‌کنند.
- کمپرسورهای دینامیکی: با استفاده از سرعت برای افزایش انرژی جنبشی گاز، آن را فشرده می‌کنند.
- کمپرسورهای گریز از مرکز: از یک دیسک چرخان برای فشرده‌سازی گاز استفاده می‌کنند.
- کمپرسورهای جریان مختلط: ترکیبی از کمپرسورهای گریز از مرکز و محوری هستند.
- کمپرسورهای محوری: از یک سری ایرفویل برای فشرده‌سازی گاز استفاده می‌کنند.
2. اثرات روانکار بر کمپرسور:
انتخاب روانکار مناسب برای کمپرسور، با توجه به تنش‌هایی که در حین کار به آن وارد می‌شود، بسیار حائز اهمیت است. این تنش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- رطوبت: می‌تواند منجر به زنگ زدگی و خوردگی شود.
- گرمای شدید: می‌تواند باعث اکسیداسیون و تجزیه روغن شود.
- گاز و هوای فشرده: می‌تواند باعث حل شدن روغن و کاهش ویسکوزیته آن شود.
- ذرات فلزی: می‌تواند منجر به سایش و خرابی شود.
- حلالیت گاز: برخی از گازها می‌توانند در روغن حل شده و خواص آن را تغییر دهند.
- سطوح تخلیه داغ: می‌تواند باعث تشکیل رسوبات کربنی شود.
3. انتخاب روانکار مناسب:
- توصیه‌های سازنده (OEM) را بررسی کنید: اولین قدم، مراجعه به دفترچه راهنمای کمپرسور و دنبال کردن دستورالعمل‌های سازنده است.
- گاز فشرده شده را در نظر بگیرید: نوع گازی که فشرده می‌شود، می‌تواند بر انتخاب روانکار تاثیر بگذارد.
- محیط عملیاتی را در نظر بگیرید: عواملی مانند دما، رطوبت و وجود آلاینده‌ها باید در نظر گرفته شوند.
- از روانکارهای مصنوعی استفاده کنید: روانکارهای مصنوعی به طور کلی عملکرد بهتری نسبت به روغن‌های معدنی دارند، به خصوص در شرایط سخت.
- برند و نوع مناسب را انتخاب کنید: پلی آلکیلن گلیکول‌ها (PAGs)، پلی آلفائولفین‌ها (POAs)، برخی دی‌استرها و پلی‌اولسترها از جمله روانکارهای رایج برای کمپرسورها هستند.
4. آزمایش‌های آنالیز روغن:
انجام آزمایش‌های دوره‌ای بر روی روغن کمپرسور، برای نظارت بر سلامت آن و شناسایی potential problems ضروری است.
- آزمایش‌های رایج:
- ویسکوزیته
- آنالیز عنصری
- طیف‌سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR)
- عدد اسید
- پتانسیل لاک
- تست اکسیداسیون مخزن تحت فشار چرخشی (RPVOT)
- تست‌های دمولسیون
- مزایای:
- شناسایی آلاینده‌ها (آب، ذرات فلزی،…)
- پایش روند تخریب روغن
- پیش‌بینی خرابی‌های احتمالی
- بهینه‌سازی برنامه تعویض روغن
5. نکات پایانی:
- انتخاب روانکار مناسب و انجام آزمایشات منظم آنالیز روغن، نقش کلیدی در حفظ سلامت و کار
