شیرهای پروانه ای نوعی از شیرآلات صنعتی هستند که از یک دیسک فلزی به نام پروانه برای کنترل جریان سیالات استفاده می‌کنند. این نوع شیرها به دلیل سادگی، کارایی و قیمت مناسب، در طیف گسترده‌ای از صنایع کاربرد دارند.
عملکرد:
در شیرهای پروانه ای، یک دیسک فلزی به نام پروانه حول محوری عمودی در داخل بدنه شیر می‌چرخد. با چرخش 90 درجه‌ای پروانه، مسیر عبور سیال باز یا بسته می‌شود. در حالت باز، پروانه موازی با مسیر عبور سیال قرار گرفته و جریان به راحتی عبور می‌کند. در حالت بسته، پروانه عمود بر مسیر عبور سیال قرار گرفته و جریان را مسدود می‌کند.
مزایای شیرهای پروانه ای:
- سادگی و کارایی: عملکرد این نوع شیرها بسیار ساده و قابل فهم است.
- افت فشار کم: طراحی پروانه شیر، افت فشار ناچیزی در مسیر جریان ایجاد می‌کند.
- قابلیت آب‌بندی بالا: استفاده از مواد باکیفیت و طراحی دقیق، اتصالی مطمئن و بدون نشتی را به ارمغان می‌آورد.
- تنوع در سایز و جنس: شیرهای پروانه ای در سایزها و جنس‌های مختلف، متناسب با نیازهای گوناگون تولید می‌شوند.
- قیمت مناسب: در مقایسه با برخی شیرهای دیگر مانند شیرهای توپی، قیمت شیرهای پروانه ای مقرون به صرفه‌تر است.
- عمر طولانی: ساختار مقاوم و استفاده از مواد باکیفیت، عمر طولانی این نوع شیر را تضمین می‌کند.
- عملکرد سریع: با چرخش 90 درجه‌ای پروانه، شیر به سرعت باز یا بسته می‌شود.
معایب شیرهای پروانه ای:
- محدودیت در تنظیم جریان: این نوع شیرها برای تنظیم دقیق جریان مناسب نیستند.
- نیاز به فضای نصب: به دلیل وجود پروانه در داخل شیر، به فضای بیشتری برای نصب نیاز دارند.
- ضربه پذیری: در صورت ضربه ناگهانی، ممکن است پروانه شیر آسیب ببیند.
- محدودیت در فشار و دما: شیرهای پروانه ای برای فشار و دمای بالا مناسب نیستند.
کاربردهای شیرهای پروانه ای:
- صنایع آب و فاضلاب: برای کنترل جریان آب در سیستم‌های تصفیه و فاضلاب
- صنایع نفت و گاز: برای انتقال و کنترل جریان گاز و نفت در خطوط لوله
- صنایع شیمیایی: برای انتقال و کنترل جریان مواد شیمیایی خورنده و سمی
- صنایع نیروگاهی: برای کنترل جریان آب، بخار و سایر سیالات در نیروگاه‌ها
- صنایع غذایی و دارویی: برای انتقال و کنترل جریان مواد خوراکی و دارویی در شرایط بهداشتی
انواع شیرهای پروانه ای:
- شیرهای پروانه ای ویفری: برای نصب بین دو فلنج
- شیرهای پروانه ای لاگ: برای نصب بین دو لوله
- شیرهای پروانه ای با لبه چاقویی: برای سیالات با ذرات جامد
نکات مهم در انتخاب شیرهای پروانه ای:
- نوع سیال: با توجه به نوع سیال، جنس بدنه و پروانه شیر باید انتخاب شود.
- فشار و دما: شیر باید برای تحمل فشار و دمای سیال مورد نظر طراحی شده باشد.
- نیاز به تنظیم جریان: در صورت نیاز به تنظیم دقیق جریان، باید از شیرهای دیگر مانند شیرهای سوزنی استفاده کرد.
- فضای نصب: فضای مورد نیاز برای نصب شیر باید در نظر گرفته شود.
